De Magistrate Court in de Indiase stad Bangalore heeft gisteren opdracht gegeven tot de ‘arrestatie zonder mogelijkheid tot borgtocht’ van acht medewerkers van de Schone Kleren Kampagne, de Landelijke India Werkgroep en internetprovider Antenna die zijn aangeklaagd wegens smaad. Het Indiase Ministerie van Binnenlandse Zaken in New Delhi wordt verzocht nu uitvoering te geven aan dit arrestatiebevel door de Nederlandse overheid om uitlevering te vragen en mogelijk interpol om opsporing te verzoeken.

SKK, LIW en Antenna zijn van mening dat in deze zaak juridische procedures oneigenlijk zijn ingezet om kritische organisaties de mond te snoeren. De benaming schijnproces is op zijn plaats. Het juridisch bestoken van maatschappelijke organisaties en bedrijven houdt een ernstige aantasting van de vrijheid van meningsuiting in en is de dood in de pot voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. SKK, LIW en Antenna dringen er met klem bij de Nederlandse regering op aan zich achter dit standpunt te scharen en dit per direct aan de Indiase regering kenbaar te maken. Ook verwachten SKK, LIW en Antenna dat Nederland niet zal meewerken aan een mogelijk verzoek tot uitlevering, en er bij India op aan dringt geen internationaal arrestatiebevel via Interpol te laten uitgaan. Dat laatste zou er toe kunnen leiden dat de betrokken personen niet meer vrij kunnen reizen vanwege het risico aan India te worden uitgeleverd.

Aanleiding smaadklacht van FFI
Het arrestatiebevel is het gevolg van een smaadklacht die de Indiase kledingfabrikant Fibres and Fabrics International (FFI) uit Bangalore tegen SKK, LIW, Antenna en XS4ALL heeft ingediend. Het Nederlandse kledingbedrijf G-Star is de belangrijkste afnemer van FFI. Deze smaadklacht is nog niet inhoudelijk behandeld. Het doel van het arrestatiebevel is de betrokken personen te dwingen voor de rechtbank van Bangalore te verschijnen. De betrokkenen hebben zich namelijk, op dringend advies van juridische adviseurs, door hun advocaten laten vertegenwoordigen, in plaats van persoonlijk voor de rechtbank te verschijnen. Om deze reden gaat het nu om ‘arrestatie zonder mogelijkheid tot borgtocht’. Dit betekent dat de betrokken personen in India moeten blijven tot de rechtszaak is afgehandeld. Dat kan jaren duren.

Medio 2006 publiceerden SKK en LIW een rapport van Indiase arbeidsorganisaties over schending van arbeidsrechten bij kledingfabrikant FFI. Kort daarna wist FFI een aantal betrokken lokale organisaties via een gerechtelijk bevel een spreekverbod op te leggen, op beschuldiging van smaad. Dit spreekverbod is nu al bijna 1,5 jaar van kracht, terwijl de klacht niet inhoudelijk door de rechter behandeld is. SKK en LIW hebben deze situatie sterk bekritiseerd. Diverse inkopende kledingmerken en onafhankelijke organisaties hebben de schendingen onderzocht en deels bevestigd. SKK en LIW ontkennen dan ook met klem dat er sprake is van smaad. Als mensenrechtenorganisaties staan zij volledig in hun recht om getuigenverklaringen van werknemers te publiceren. SKK en LIW hebben vanaf het begin FFI opgeroepen om met lokale organisaties in overleg te gaan om de problemen op te lossen. Desondanks werden SKK, LIW en internetprovider Antenna en adsl-aanbieder XS4All in mei van dit jaar gedagvaard, terwijl deze dagvaarding nu voor SKK, LIW en Antenna is omgezet in een arrestatiebevel van de aangeklaagden.

Handelsmissie
Deze week bezocht de ‘grootste Nederlandse handelsmissie aller tijden’ India, onder leiding van staatssecretaris Heemskerk. Heemskerk had aangekondigd het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen (‘Nederlands’ exportartikel’) en de rol van NGOs te benadrukken. Dat was te meer noodzakelijk omdat de Indiase minister van Handel Dhr Kamal Nath zich in scherpe bewoordingen achter de smaadklacht van FFI had geschaard en de Nederlandse organisaties bekritiseerde vanwege hun, volgens hem, onjuiste publicaties. De Indiase minister dreigde Nederland zelfs met handelsmaatregelen, echter zónder de gewraakte publicaties van SKK en LIW inhoudelijk te weerleggen. In het programma NOVA van zaterdag 1 december heeft Heemskerk opnieuw verklaard dat de Nederlandse regering aan de kant van maatschappelijke organisaties staat als het gaat om hun rol in het aankaarten van schendingen van arbeidsrechten. De Nederlandse regering moet nu in dit specifieke geval, aansluitend op dit standpunt van de staatssecretaris, duidelijk maken hoe zij hier vorm aan gaat geven.

SKK, LIW en Antenna vragen staatssecretaris Heemskerk alsmede minister Verhagen daarom dringend alsnog aan India duidelijk te maken dat van deze rechtszaak een zorgwekkende precedentwerking uitgaat die maatschappelijke organisaties die zich in Nederland en in India inzetten voor arbeidsrechten het werken onmogelijk kan maken. Ook het vrijelijk publiceren via internet van informatie van derden komt hiermee in gevaar. Een mogelijk gevolg van deze rechtszaak is dat iedereen, vanuit welk land ook, een smaadklacht kan indienen naar aanleiding van publicatie van informatie via het internet. Daarmee lopen organisaties die verantwoordelijk zijn voor de inhoud van publicaties via internet, maar ook individuele werknemers van deze organisaties, webhosting providers en adsl-aanbieders buitenproportionele en onacceptabele risico’s.

G-Star faalt met druk op FFI
Volgens SKK en LIW heeft ook kledingbedrijf G-Star, door onvoldoende druk op haar grote leverancier FFI en door opdrachten niet afhankelijk te maken van afgelasting van de rechtszaak, er aan bij gedragen dat FFI haar confrontatiekoers tegen Indiase en Nederlandse organisaties heeft voortgezet. Een recente poging van Amnesty, FNV en OxfamNovib om achter de schermen partijen aan te zetten tot constructief overleg werd door FFI met juridische dreiging beantwoord. G-Star weigert hier consequenties aan te verbinden.

Grote zorgen FNV over rechtszaak
In een brief van 12 november schrijft de FNV vakcentrale aan Minister Verhagen over deze kwestie: ‘ons verzoek aan u is om met alle mogelijke middelen die u ten dienste staan de Indiase regering te doen inzien dat de heilloze weg van gerechtelijke procedures en dreiging met een handelsboycot verlaten moet worden. De fundamentele arbeidsrechten en de mensenrechten verdienen het om gerespecteerd te worden, ook en juist in een tijd waarin globalisering regeringen, werkgevers- en werknemersorganisaties stelt voor uitdagingen die in veel gevallen niet voorzien hadden kunnen worden.’’

Voor meer informatie zie: http://www.indianet.nl/ffi.html en http://www.schonekleren.nl.

Nadere informatie:

Gerard Oonk, directeur Landelijke India Werkgroep
Tel: 030-2321340
E-mail: g.oonk@indianet.nl

Michael Polman, directeur Antenna
Tel: 024-3603407

Christa de Bruin, coördinator Schone Kleren Kampagne
Tel: 020 - 412 27 85
E-mail: christa@schonekleren.nl

Landelijke India Werkgroep - 3 december 2007