Rode vlag in een modern jasje

Verkiezingsposter van de omstreden ex-chief minister Jayalalitha in Tamil Nadu

  De Congres partij wint terrein in zuiden

In Tamil Nadu, Pondicherry en Assam heeft de Congrespartij grote successen geboekt. In Pondicherry en Assam was het een kwestie van machtsbehoud, maar in Tamil Nadu werd een grote strijd geleverd tegen de zittende AIADMK. De Congrespartij heeft altijd een zeer fragiele positie gehad in het zuidelijke Tamil Nadu en moet het dan ook hebben van coalities met regionale partijen. De DMK en AIADMK (een afsplitsing van de DMK) voeren al jaren een felle strijd om de macht in Tamil Nadu. De omstreden chief minister van Tamil Nadu, Jayalalitha (AIADMK), is na vijf jaar van haar troon gestoten. De voormalige softporno actrice verloor de strijd van de 83-jarige DMK leider M. Karunanidhi. Beiden waren al eerder chief minister geweest van Tamil Nadu. De DMK zag zichzelf in deze verkiezingsstrijd sterk gesteund door de Congrespartij, hoewel deze geen zitting zal nemen in het kabinet. De winst van de DMK kan dus beschouwd worden als een grote winst van de landelijk regerende Congrespartij in het zuiden. De Congrespartij zal de DMK dan ook van buitenaf blijven steunen.

Campagnewagen van de CPI(M) in Kerala

  Kerala: zuivere hardliner

Kerala geldt als een van de traditionele bastionen van de Marxistisch-Communistische Partij in India, de CPI(M). Het links en Democratisch Front (LDF) van de CPI voert daar al jaren een nek-aan-nekrace met het Verenigd Democratisch Front (UDF) van de Congrespartij. Meestal komen ze dan ook om en om aan de macht. Sinds 2001 was de UDF van de Congrespartij aan de macht in Kerala. Het UDF stond er begin dit jaar goed voor onder leiding van de sterke en populaire chief minister Oomen Chandy. Een onopgeloste interne politieke machtstrijd zorgde echter voor instabiliteit en onduidelijkheid naar de kiezers toe. De CPI(M) was ook niet vrij van politieke intriges, maar wist uiteindelijk eenheid en duidelijkheid uit te stralen naar kiezers. De CPI(M) was de afgelopen jaren in de greep van een hevig interne strijd tussen de oude conservatieve garde en de nieuwe liberalere garde. Het zag er in eerste instantie dus niet naar uit dat de communisten een kans van slagen hadden door deze interne strubbelingen. Pas op het allerlaatste moment is de hardline communist VS Achutanandan binnengehaald om campagne te voeren voor de communisten in Kerala. Jongeren in Kerala hebben traditiegetrouw veel sympathie voor de socialistische waarden van de communistische partij. Door corruptieschandalen was het vertrouwen in deze traditionele waarden van de CPI(M) echter ernstig geschaad. Hardliner Achutanadan staat bekend om zijn simpele levensstijl en zuivere reputatie, en was dus al snel favoriet. De traditionele rode vlag is hiermee weer terug in het straatbeeld van Kerala.

Verkiezingsposter van de CPI(M)

  West-Bengalen: 'arbeidersvriendelijk' kapitalisme

Ook in West-Bengalen werd de rode vlag weer met veel enthousiasme gehesen. Nergens was de overwinning van de communisten zo groot als in West-Bengalen. De coalitie Links Front onder leiding van de CPI(M) won 75 procent van de kiesdistricten. De partij heeft daarmee een zevende opeenvolgende ambtstermijn gewonnen. Dat maakt de CPI(M), die al vanaf 1977 aan de macht is in West-Bengalen, de langstzittende gekozen communistische regering ter wereld. De oppositie is te verdeeld om enige rol van betekenis te kunnen spelen in de deelstaat. Maar de overwinning van de CPI(M) is ook toe te schrijven aan de partij zelf, in het bijzonder aan deelstaatpremier Bhattacharya.
Het waren saaie verkiezingen, vonden velen, na het verbod van de landelijke kiescommissie op de traditionele politieke muurschilderingen. Die gaven de deelstaat bij verkiezingen altijd een kleurrijk aanzien. Partijen en kandidaten moesten uitzien naar andere, vaak modernere methoden om het publiek te bereiken. En dat deden ze, onder andere via televisie en het versturen van sms'jes. De omslag is tekenend voor de veranderingen binnen de deelstaat. Lange tijd was de macht van de vakbonden in West-Bengalen ongekend groot. Vele, door de CPI(M) gesteunde en georganiseerde, stakingen maakten de partij in het verleden weliswaar populair bij een groot deel van de arme bevolking, maar deden industrieën en bedrijven vertrekken naar andere regio's binnen India. Het besef dat dit schadelijk kan zijn voor de macht van de partij in de deelstaat, bestond al langer binnen de CPI(M) kaders.

« Onder leiding van Bhattacharya voert de CPI(M) in West-Bengalen marktgerichte hervormingen door die moeilijk lijken te passen bij de communistische ideologie. Hij laat zich daarbij duidelijk inspireren door de economische successen in China »

De komst in 2001 van de betrekkelijk jonge, nu 62-jarige, Buddhadep Bhattacharya als partijleider en deelstaatpremier, bevestigde een koersverandering binnen de CPI(M). De rechtse, pragmatische vleugel binnen de partij wint vanaf dan steeds meer terrein op de orthodoxe linkse vleugel. Onder de leiding van Bhattacharya voert de CPI(M) in West-Bengalen marktgerichte hervormingen door die moeilijk lijken te passen bij de communistische ideologie. Hij heeft zich daarbij duidelijk laten inspireren door de economische successen in China. Bhattacharya introduceerde daarbij ook een duaal economisch systeem, met aparte economische zones waar kapitalistische economische wetten gelden. Daarnaast bleef elders in de deelstaat het communistisch georiënteerde traditionele arbeidersklimaat bestaan, met veel macht voor vakbonden. Zo hoopte de partij zowel de IT-sector als de kiezer aan zich te binden. Deze koers gaf Bhattacharya de bijnaam 'Deng Xiaoping van West-Bengalen'.
Een voorbeeld van zo'n 'economische zone' bevindt zich vlakbij het vliegveld van Calcutta. Daar verrijst een complete IT-wijk waar steeds meer multinationals zich vestigen met onder andere call centers. Veel jongeren werken hier vaak dag en nacht, met wisselende instemming

Communisten vieren overwinning in West-Bengalen

van hun ouders. Calcutta wil, na Bangalore en Hyderabad, de derde IT-stad van India worden en is hard op weg om dat te realiseren. De stad trekt investeerders met subsidies en een interessant economisch klimaat met lagere loonkosten dan elders in India. De IT-sector is door de CPI(M) officieel aangewezen als een vitale sector voor de deelstaat en daarmee zijn stakingen er verboden. West-Bengalen heeft een apart IT-ministerie dat gevestigd is in de IT-wijk. Het is dynamisch en toegankelijk en kent voor Indiase begrippen bijzonder weinig bureaucratie. Bij grootschalige arbeidsconflicten intervenieert Bhattacharya persoonlijk.
De achterliggende gedachte van dit niet-communistisch beleid is dat het geld dat de IT-sector oplevert de leefomstandigheden in de gehele deelstaat zullen verbeteren. 'Wij willen kapitalisme zoveel mogelijk arbeidersvriendelijk maken.' Die boodschap heeft Bhattacharya goed over kunnen brengen aan de kiezers.