![]()
|
|
Sri Lanka is na de tsunami van 2004 en het einde aan de burgeroorlog in 2009 volop bezig met de wederopbouw. Voor met name India, China en de VS is een goede relatie met het eiland van groot strategisch belang. India’s binnenlandse politieke verhoudingen kunnen ertoe leiden dat Sri Lanka zich op termijn minder op India en meer op China richt.
‘Kijk’, zegt Sampath, ‘alleen deze palmbomen hebben de tsunami doorstaan. De rest is allemaal daarna geplant.’ De eigenaar van een kleinschalig luxe resort aan de zuidkust van India’s buurland Sri Lanka overleefde op het nippertje de tsunami in 2004 door in een van de bomen te klimmen die nu nog overeind staat. Veel andere mensen verdronken. De schade was immens. Gebouwen, natuur, voertuigen, infrastructuur. Sampath vertelt alsof het gisteren gebeurde, met grote ogen en drukke armgebaren.
Wederopbouw
De strandhuisjes zijn opnieuw gebouwd. Van verwoestingen is niets meer te zien, zelfs geen voorstelling te maken. Het gaat Sampath financieel voor de wind. De investeringen van na de tsunami heeft hij al terugverdiend en de vooruitzichten zijn gunstig. Het toerisme in Sri Lanka groeit namelijk snel. Daarvoor is een nog belangrijker
oorzaak dan het herstel na de tsunami: de militaire overwinning van het Sri Lankaanse leger op de Tamil Tijgers (LTTE) in 2009. Daarmee kwam een eind aan de burgeroorlog die ruim 25 jaar duurde, naar schatting
honderdduizend mensenlevens eiste en rond de 200 miljard dollar kostte.
In de afgelopen drie jaar is Sri Lanka hard
bezig met de wederopbouw van het land. De overheid geeft nog altijd veel geld uit aan defensie (15 procent van het budget, tegenover ruim 2 procent in Nederland). Met dat hoge budget verstevigt het Sri Lankaanse
leger haar grip op gebieden in het noorden en oosten van het land die de LTTE tijdens de burgeroorlog onder controle had. Toch wordt ook in andere sectoren van de samenleving steeds meer geïnvesteerd. Zo wordt
het spoorwegennet uitgebreid, worden nieuwe (tol)wegen aangelegd en verschijnen er luxe bussen voor de welvarender passagiers op de wegen. De economie van Sri Lanka groeit met 8 procent; cijfers waar veel landen jaloers op zijn in de huidige wereldwijde economische crisis.
Verzoeningsplan
Het is nog onduidelijk op wat voor manier wreedheden begaan tijdens de burgeroorlog door zowel leger als LTTE juridisch beoordeeld zullen worden. De VN willen een onafhankelijke commissie instellen die schendingen van mensenrechten tijdens en na de burgeroorlog onderzoekt, maar de regering staat dat niet toe. Zij heeft haar eigen
verzoeningscommissie ingesteld die twee jaar onderzoek deed naar de burgeroorlog. Op basis van de uitkomsten van dat rapport kwam de regering met een verzoeningsplan. Daarin staat onder andere het voornemen
om meer autonomie te geven aan gebieden waar veel Tamils wonen in het noorden en oosten van het land. Maar er is geen aandacht besteed aan vermeende oorlogsmisdaden waardoor mensenrechtenorganisaties weigeren het verzoeningsplan serieus te nemen.
Buitenlandse belangen
De druk uit het buitenland is groot: de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Hillary Clinton heeft zich openlijk kritisch uitgelaten over de mensenrechten in Sri Lanka en aangedrongen bij haar ambtgenoot in de hoofdstad Colombo om die te verbeteren. Deze en andere druk heeft de Sri Lankaanse regering ertoe gebracht in
elk geval openlijk stappen te nemen om de situatie van Tamils te verbeteren zoals uitgewerkt in het verzoeningsplan.
Sri Lanka heeft het buitenland nodig om de grote economische groei op peil te houden en is er daarom bij gebaat andere landen niet geheel van zich te vervreemden. Maar diverse landen hebben ook economische en
|
Tamils heet hangijzer voor
India
De relatie die Sri Lanka heeft met buurland India is complex. Ook voor India is het van belang om een goede relatie met het buurland te hebben als tegenwicht tegen de groeiende Chinese expansie in de regio. Nu
nog zijn de VS en India de belangrijkste handelspartners van Sri Lanka en dat wil India graag zo houden.
Maar er speelt meer. Tamils in het noorden en oosten van Sri Lanka zijn etnisch direct verwant aan de Tamils in het zuiden van India. Na de nederlaag van de LTTE vluchtten veel Tamil Tijgers vanuit Sri Lanka naar
India. De Zuid-Indiase deelstaat Tamil Nadu nam hen op tot frustratie van de Sri Lankaanse regering. Die protesteerde bij de Indiase regering van Manmohan Singh in New Delhi. Maar Singh blijkt niet in staat
om veel te ondernemen tegen Tamil Nadu, omdat een van zijn coalitiepartners, Dravida Munnetra Kazhagam (DMK), uit Tamil Nadu komt en juist pleit voor het lot van Tamils. In 2008 trok de DMK zich al eens terug uit een
landelijke regeringscoalitie, namelijk uit de eerste regering van Singh, uit protest tegen India’s afwachtende houding ten aanzien van wreedheden van het Sri Lankaanse leger tegen de Tamil-burgerbevolking. Singh kan
zich met zijn toch al zwakke coalitieregering niet permitteren om de steun van de DMK weer te verliezen en de val van zijn regering te riskeren. Hierdoor kan Singh nauwelijks iets ondernemen tegen de veilige havens
die gevluchte Tamil Tijgers vinden in Tamil Nadu, waardoor de relatie met de Sri Lankaanse regering onder druk staat.
Einde van de vriendschap?
Die relatie komt verder onder druk te staan door diverse incidenten waarbij Sri Lankaanse (Singalese) toeristen in het zuiden van India zijn belaagd door Tamil-jongeren en de politie niets deed om dit te voorkomen. De Sri Lankaanse regering voelde zich zelfs genoodzaakt een negatief reisadvies voor het zuiden van India af te geven aan haar Singalese burgers. De populistische deelstaatminister van Tamil Nadu, Jayaram Jayalalitha,
zei ervan te walgen als inwoners van Tamil Nadu zich vriendelijk zouden opstellen naar Sri Lankanen en zij sprak er schande van dat een Sri Lankaans jeugdvoetbalteam toestemming had gekregen in Tamil Nadu een
vriendschappelijke wedstrijd te spelen.
Behalve de DMK komt nog een andere, zeer kleine, coalitiepartner van Singh’s Congrespartij uit Tamil Nadu, Viduthalai Chiruthaigal Katchi (VCK). Deze partij vond dat
de Sri Lankaanse president Rajapaksa niet ontvangen mocht worden in New Delhi op zijn staatsbezoek aan India in september van dit jaar. Hij zou zelfs geen toegang tot het land mogen krijgen wegens verantwoordelijkheid
voor oorlogsmisdaden tegen Tamils in de burgeroorlog, vond de VCK. Hoe klein de partij ook is, ook hun steun aan de coalitieregering is erg belangrijk voor Singh. De ontvangst van Rajapaksa in New Delhi was
minder openlijk en feestelijk dan passend bij het staatshoofd van een ‘oude vriend’, maar hij ontmoette alle politieke kopstukken uit de Indiase regering terwijl in Tamil Nadu dagelijks geprotesteerd werd tegen de
ontvangst van Rajapaksa. Veel besprekingen gingen over de wederzijdse handel, maar ook over de steun die India eerder in 2012 gaf aan een VN-resolutie waarin de regering van Sri Lanka opgeroepen werd meer
duidelijkheid te geven over wat zij doet om oorlogsmisdaden te onderzoeken. Die steun heeft Rajapaksa woedend gemaakt.
Alles voor de coalitiepartners
Maar met de parlementsverkiezingen van 2014 in het vooruitzicht, tenminste als de huidige regeringscoalitie haar termijn volmaakt, kan de houding van India ten opzichte van Sri Lanka wel eens meer door de binnenlandse politieke verhoudingen worden beïnvloed dan door de contacten met het eiland zelf. Het ziet er namelijk naar uit dat de Congrespartij veel zetels zal verliezen, maar het is niet zeker dat de nationalistische hindoepartij BJP wél een
ruime zege zal boeken. Daarom is goed contact met regionale partijen die wel eens de doorslag zouden kunnen geven
bij de coalitievorming na de verkiezingen van groot belang voor de Congrespartij. Singh zal daarom niet snel coalitiepartijen zoals de DMK, en zelfs de kleine VCK, negeren. Dat zou er wel eens toe kunnen leiden
dat Sri Lanka zich op termijn minder op India en meer op China zal richten.
![]() |
![]() | ![]() |
![]() |
