Psychiatrie in India

'Economische groei zorgt voor nieuwe problemen'




Psychiatrische patiënt
(bron: chasindia.blogspot.com)
De economische groei in India biedt mensen kansen en mogelijkheden die voorheen ondenkbaar waren. Tegelijkertijd raken veel Indiërs juist meer in de problemen dan voorheen, met alle psychische problemen van dien. ‘De onderklasse komt steeds vaker in het nauw.’

Psychiatrie is in India een van de meer recent ontwikkelde medische specialismen. ‘Tot voor kort kon je op weinig plaatsen geneeskunde studeren met psychiatrie als specialisatie. Maar dat verandert snel, in alle grotere steden is het nu mogelijk om een studie tot psychiater of psychiatrisch verpleegkundige te volgen’, aldus Alok Sarin, psychiater aan het Sitaram Bhartia Institute te New Delhi.
Toch heeft India nog steeds te maken met
VAN HEKSERIJ NAAR BEHANDELING

Vroeger werd in India abnormaal geestelijk gedrag beschouwd als duivels en als hekserij. In sommige landelijke gebieden gebeurt dat vandaag de dag nog steeds, maar dit is eerder uitzondering dan regel. Psychiatrische patiënten worden over het algemeen niet meer sociaal uitgesloten of in gevangenissen met misdadigers geplaatst. De visie op deze mensen is verschoven van hekserij naar ziekte. Parallel aan deze ontwikkeling werden de eerste gestichten gebouwd. In het begin werden daar nog veel psychiatrische patiënten uitgebuit voor productiewerk, maar later kwam er steeds meer nadruk te liggen op behandeling van psychische ziekten. Dit zet zich steeds verder voort, nu nog vooral in grootstedelijke gebieden.

grote tekorten op het gebied van de psychiatrie. India telt op het moment slechts vierduizend psychiaters, dat is niet veel in een land met meer dan een miljard inwoners (ter vergelijking: in Nederland zijn er iets meer dan tweeduizend psychiaters op een bevolking van ruim zestien miljoen mensen). De meeste psychiaters in India wonen en werken in de grote steden zoals Delhi, Mumbai, Kolkata, Chennai en Bangalore. Er bestaan projecten ter bevordering van de geestelijke gezondheidszorg, ook voor de landelijke gebieden. Maar vooral in die gebieden schieten deze programma’s nog ernstig tekort en wordt niet in de behoeftes van de bevolking voorzien. Sarin: ‘Als er op het platteland al een arts is die kennis heeft van geestelijke gezondheidszorg, dan zijn er te weinig medicijnen. In de grote steden zijn er meer artsen en psychiaters en het algemene peil van de gezondheidszorg en ook van de psychiatrie is hier redelijk goed. Dat heeft ook te maken met de snel groeiende economie in India, waardoor er veel geld circuleert. Hoewel niet al het geld op de juiste plaats terecht komt en deels achterblijft bij hogere functionarissen, is toch te merken dat er meer geld beschikbaar is vanuit de overheid, onder andere voor onderwijs. Geneeskundige studies in India worden daarom steeds beter.’

Verademing of last?
Van oorsprong gingen mensen die psychische klachten hadden naar tempels en gebedsgenezers. ‘Dit is een teken van de diepe wortels die religie in de Indiase samenleving heeft, maar ook van het gebrek aan geestelijke gezondheidszorg en kennis over psychische ziektes onder de bevolking. Niet alleen de beschikbaarheid van psychiatrische hulpverlening wordt momenteel groter, weliswaar vooral in de steden, maar ook is de bevolking steeds beter geïnformeerd. Je ziet nu dat in de steden steeds meer mensen psychiatrische instellingen bezoeken’, aldus Sarin.
Die groeiende kennis onder de bevolking staat in directe relatie tot de economische en maatschappelijke ontwikkelingen die India de laatste jaren doormaakt. Sarin: ‘Omdat Indiërs meer te besteden hebben, krijgen zij meer mogelijkheden om zich te ontwikkelen op maatschappelijk en op persoonlijk vlak. Er is geld voor opleidingen en daarmee komt er meer ruimte voor persoonlijke ontwikkeling.’ Behalve mogelijkheden brengt deze ontwikkeling ook nieuwe problemen met zich mee. ‘Omdat er
AYURVEDA

Hoewel psychiatrie als geneeskundig specialisme jong is in India, is er in het land al eeuwen lang interesse voor psychische onbalans. Voorbeeld daarvan is de aandacht voor geestelijke gezondheid binnen Ayurveda, de hindoeïstische gezondheidsleer. Ayurveda (‘kennis van het leven’) biedt een holistische benadering van psychische gezondheid, waarbij lichaam, geest en ziel met elkaar verbonden zijn. Gezondheid wordt daarbij gezien als een harmonieuze balans tussen deze elementen, en geestelijke gezondheid als een staat van geestelijk, intellectueel en spiritueel welzijn. ‘Het concept van gezondheid in Ayurveda bevat niet alleen lichamelijke en geestelijke, maar ook spirituele aspecten die in de moderne psychologie grotendeels ontbreken’, zegt dokter P.A. Antony uit Kerala. De geest wordt functioneel verdeeld in ahankara (het ego, de basis), ichha (het verlangen, dat de geest controleert) en buddhi (het intellect, dat besluiten neemt). De ideale mentale toestand is die van gelijkmoedigheid, onverstoorbaarheid (sattva). Ophoping van giftige stoffen in het lichaam wordt ama genoemd. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het vasthouden aan negatieve gevoelens en onverwerkte ervaringen. Voorkomen of genezen van ziekte is in deze zienswijze mogelijk door uit te gaan van de ziel, de geest als oerbron voor het hele lichaam, contact daarmee te maken en deze in balans te brengen. Balans in de eigen oerbron brengt vanzelf meer balans in het lichaam.
Het specialisme binnen Ayurveda dat zich richt op psychische ziektes heet bhutavidya. Binnen de zienswijze van Ayurveda moeten acht psychologische factoren in balans zijn voor psychisch welzijn: geest (manas), intellect (buddhi), geheugen (smriti), oriëntatie (sajna jnana), toewijding (bhakti), gewoontes (shila), psychomotore of lichamelijke activiteit (cheshta) en gedrag (achara). Een verstoring van of onbalans in een van deze factoren kan psychisch onbehagen of ziekte veroorzaken. Manieren om de balans te vinden en in stand te houden zijn onder andere meditatie, beweging (yoga) en juiste voeding.
Terwijl India zich richt op de westerse geneeskunde, is in westerse landen juist de eeuwenoude Ayurveda steeds populairder geworden. De goeroe Deepak Chopra heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld.

meer mogelijk is wordt de sociale druk om te presteren hoger: als je buurmeisje een hogere opleiding gaat volgen, dan moet je dat zelf ook doen. Of als de buurman een nieuwe, hogere functie krijgt in het bedrijf en zich daardoor een auto kan permitteren, dat moet jij dat ook’, aldus Sarin. Kortom: voor sommige mensen bieden de veranderingen mogelijkheden, voor anderen die de veranderingen niet zo snel kunnen bijbenen vooral veel stress. Sarin: ‘Zoals in westerse landen ontstaat er hier dus ook een cultuur waarin mensen alles wat mogelijk is, ook moeten doen. Wie dat niet wil of kan, voldoet niet. Deze omslag in onze samenleving is voor sommigen een verademing, voor anderen een last. Het brengt ook nieuwe psychische problemen met zich mee, zoals stress, depressie, een laag zelfbeeld en wanhoop. Als gevolg daarvan neemt bijvoorbeeld ook het aantal zelfmoorden toe.’ Zelfdoding is onder boeren al langere tijd een belangrijk probleem in India. Sarin: ‘Oorzaak van die zelfmoorden is het gebrek aan inkomsten om het hoofd boven water te houden. Met de groeiende economie is er nu steeds meer land nodig voor bedrijventerreinen in de buurt van steden. Boerenland wordt onteigend, of boeren worden uitgekocht, vaak met te weinig compensatie. Daarmee worden hun problemen alleen maar groter. Bovendien ontstaan er meer en meer grote agrarische bedrijven waar de boeren niet tegenop kunnen. Deze kleine boeren krijgen steeds grotere schulden, die sommigen uiteindelijk tot zelfmoord drijven.’

Schaduwzijde van de groei
Daarnaast is er een andere, bredere maatschappelijke ontwikkeling gaande. Omdat er door de groeiende economie meer geld in de Indiase samenleving circuleert, stijgen de prijzen snel. ‘De elite en de snel groeiende middenklasse hebben geen moeite met deze stijgende prijzen, omdat zij snel veel meer inkomsten hebben gekregen. Zij zijn degenen die profiteren van de snelle economische groei in India. Voor de rest van de Indiërs blijft de inkomensgroei - soms ver - achter bij het stijgende prijspeil. De onderklasse gaat er dus per saldo op achteruit en lijkt in toenemende mate in de problemen te komen. Bij hen zie je ook steeds meer psychische problemen’, aldus Sarin. Vooral in de agrarische, landelijke gebieden is dat zorgelijk, omdat daar de ontwikkeling van de psychische hulpverlening nog ver achterblijft ten opzichte van die in de grote steden. En omdat nog steeds vijftig procent van de Indiase bevolking op het platteland woont, ligt daar een enorme uitdaging voor de psychiatrie.

XXX

terug
MVO
HOME Landelijke India Werkgroep
tijdschrift INDIA NU
Landelijke India Werkgroep - 12 januari 2012