terug
Uit: India Nu 172 (mrt-apr 2008)







Verkiezingen Gujarat


BJP-aanhangers met maskers van Narendra Modi

Zege Modi:
nieuwe koers BJP?



Modi won overtuigend de verkiezingen in de deelstaat Gujarat. De zege is voor de kwakkelende Bharatiya Janata partij (BJP) meer dan welkom. Maar de partij lijkt nog steeds het spoor bijster. Modi viert de overwinning, die doordreunt in Gujarat, de BJP en de Congres partij.


Aanhangers met maskers van de herkozen deelstaatpremier Narendra Modi vierden feest in Gujarats grootste stad Ahmedabad. Ze dansten, zongen en staken vuurwerk af voor het BJP-partijkantoor. Velen maakten een V-teken. De overwinning is een feit. De nationalistische hindoepartij BJP boekte in december 2007 een belangrijke overwinning bij de deelstaatverkiezingen in Gujarat. De BJP won 117 van de 182 zetels in het deelstaatparlement. De overwinning is ook een persoonlijke zege voor de zittende deelstaatpremier Narendra Modi. Hij is een omstreden politicus. Zowel Modi als zijn regering worden in brede kring verantwoordelijk gehouden voor escalatie van de rellen in Gujarat in 2002, waarbij meer dan duizend mensen de dood vonden, vooral moslims (zie kader Godhra). Bij gebrek aan een serieuze tegenkandidaat behaalde Modi uiteindelijk een verpletterende overwinning. Het stelt
De Congres partij

Bij de verkiezingen in Gujarat mengden voor de Congres partij zowel partijleider Sonia Gandhi als de Indiase premier Manmohan Singh zich in de strijd. Hier zijn twee redenen voor. Ten eerste ontbrak in Gujarat een sterke kandidaat van de Congres partij die het tegen Modi op kon nemen. De Congres partij had in Gujarat een troef in handen met een groep binnen de BJP die niet meer verder wilde met Modi vanwege zijn autoritaire regeerstijl. Sommigen van hen stapten over naar de Congres partij. Kiezers bleken echter loyaal aan de BJP en Modi en lieten zich niet afschrikken door dissonante geluiden binnen de BJP.
Ten tweede was het belang van de verkiezingen in Gujarat groot voor de Congres partij. In de landelijke politiek staat de positie van de regerende Congres partij onder druk. De ‘nucleaire deal’ die India onder leiding van de Congres partij met de Verenigde Staten heeft gesloten, is de partij op tegenstand van de communistische bondgenoten komen te staan. Die dreigden hun steun aan de regering in te trekken. Overwinning of een kleinere nederlaag in Gujarat had de positie van de Congres partij sterk genoeg gemaakt om nieuwe landelijke verkiezingen uit te schrijven vóór het officiële einde van de regeertermijn in 2009. Dat lijkt na deze gevoelige nederlaag onverstandig. Daarom komt de grote nederlaag voor de Congres partij als een dubbele tegenslag: voor de deelstaat en ook landelijk.

de BJP nu voor de vraag welke consequenties de zege moet hebben voor de ideologische koers van de partij?


  Machtsstrijd BJP

De BJP regeerde India tussen 1998 en 2004. Maar de kleuren van de hindoe-nationalistische ideologie van de jaren negentig zijn verwelkt. In 2004 won de Congres partij de algemene verkiezingen. Het landelijke BJP-bestuur is sindsdien op zoek naar een nieuwe ideologie, met matig succes. De partij wil af van haar imago van hardline hindoepartij. Kiezers lijken meer geïnteresseerd in beleid dat hen allen laat profiteren van de economische groei die het land doormaakt. Het levert een tweestrijd op binnen de BJP. De verloren nationale verkiezingen van 2004 dompelden de partij diep in crisis. De in 2006 overleden secretaris-generaal van de BJP, Pramod Mahajan,
« De gewone man lijkt meer geïnteresseerd in economische groei, landelijk, maar vooral in het eigen leven »
die behoorde tot de zogenaamde tweede generatie binnen de BJP-leiding, kreeg van leiders uit de eerste generatie, zoals L.K. Advani, de schuld van de nederlaag. De arrogantie van Mahajans elitaire oriëntatie en de verwijdering van religie als politiek issue, zouden de kern zijn van de misrekening die de dramatisch verlopen India Shining-campagne van de BJP parten heeft gespeeld. Advani en de zijnen hebben gelijk dat de campagne wel erg enthousiast en eenzijdig is ingezet. Maar Mahajan voelde goed aan dat de dagen van de communalistische politiek die de BJP in de jaren negentig voorstond, voorbij zijn. De gewone man lijkt meer geïnteresseerd in economische groei, landelijk, maar vooral in het eigen leven. Gaandeweg kreeg Mahajans visie, ondanks het verlies van 2004, weer meer aanhang. De eerste generatie BJP-leiders blijft echter invloedrijk en de machts- en ideologiestrijd binnen de BJP is verre van voorbij. Toch werd Mahajan gezien als de man die de BJP uit het slop moest trekken, totdat hij in 2006 na een schietpartij in huiselijke kring onverwacht overleed.


  Modi wint terrein

Na de dood van partijleider Mahajan ontstond een machtsvacuüm binnen de BJP. Hardliners van de partij hoopten verlost te zijn van de dreiging van vernieuwing. Maar hun positie is niet voor altijd houdbaar, evenmin als de oude communalistische koers van de BJP. Modi neemt in Gujarat gedeeltelijk de rol van Mahajan over. Gujarat is een van de weinige deelstaten waar de BJP het electoraal gezien goed doet. De oude garde kan Modi dus niet negeren. Modi presenteert zich als ‘man van het volk’, die als vroegere theeverkoper de hardheid van het bestaan kent. De inzet van die achtergrond levert hem veel sympathie op. Modi neemt het op voor de gewone man en ijvert voor toename van welvaart voor alle burgers. Dat spreekt aan. Daarnaast valt hij goed bij de grote bedrijven, heeft hij economische groei in de deelstaat tot prioriteit gemaakt en zijn er in zijn twee voorgaande ambtstermijnen goede resultaten op dit gebied geboekt. Modi heeft inmiddels miljarden dollars aan buitenlandse investeringen binnengehaald voor Gujarat. Deze groei is lang niet ten goede gekomen aan de gehele bevolking van Gujarat, slechts een kleine groep heeft hiervan weten te
Godhra-rellen 2002

De hevige rellen in Gujarat in 2002 ontstonden nadat moslims een trein met hindoepelgrims aanvielen. Zij zouden anti-moslimleuzen uit de trein hebben geroepen bij het passeren van moslimnederzettingen. Het gerucht verspreidde zich naar plaatsen verderop de route en in Godhra staken moslims de trein in brand – 59 passagiers verbrandden levend. De schuldigen werden gearresteerd en berecht. Wraakacties gericht op alle moslims in Gujarat volgden. Leger en politie traden te laat op om de orde te herstellen. Maar het belangrijkste verwijt dat hen en de deelstaatregering gemaakt wordt, is dat zij onvoldoende bescherming hebben geboden aan moslims tijdens de wraakacties. Er zou bewust niet zijn ingegrepen en incidenteel ook aan acties zijn meegewerkt. Deze ernstige beschuldigingen zijn grond geweest voor jarenlange en grillige rechtszaken. Kroongetuigen trokken op het laatste moment hun verklaringen in om vervolgens te stellen dat zij daartoe waren gedwongen. Er lopen nog steeds zaken voor moord en verkrachting.

profiteren. Veel mensen hebben nog steeds problemen om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Honderden boeren pleegden de afgelopen jaren zelfmoord omdat zij tot hun nek in de schulden zaten. Bovendien staat het milieu in Gujarat onder sterke druk als gevolg van de eenzijdige keuze voor economische groei. Toch heeft Modi als man van het volk het vertrouwen van de kiezer in Gujarat weten te winnen.


  Hindutva - nieuwe stijl

Ondanks zijn inzet op economische groei, draagt Modi vooral breed uit dat hij een hindoe is. Als blijkt dat de erfenis van Godhra en de keerzijden van zijn sterk economisch georiënteerde politiek hem parten spelen bij de verkiezingen, valt Modi terug op zijn hindoeïstische wortels. Zijn nieuwe vorm van Hindutva (letterlijk ‘hindoe zijn’, red.) combineert antiterroristische en hindoe-nationalistische elementen en verweeft daarin landelijke en regionale economische groei, veel meer dan bij de eerste generatie BJP-politici. Op een verkiezingsbijeenkomst prees Modi de daadkracht van de politie en verdedigde het doodschieten van een moslim op verdenking van terroristische activiteiten. Die aanname was uiterst discutabel. De Kiescommissie tikte Modi op de vingers voor het inbrengen van dit onderwerp. Het zou immoreel zijn om hier politieke winst uit te slaan. Sonia Gandhi van de Congres partij schilderde Modi’s regering af als ‘handelaar van de dood’. Zij doelt daarmee op de omgang met niet-hindoes in het algemeen en Godhra in het bijzonder. Modi pareerde de aanval van de in Italië geboren en getogen Gandhi als ‘Italiaans moddersmijten’. Dat gaf een nieuwe dimensie aan de verkiezingsstrijd. Modi associeert Gandhi en daarmee de Congres partij met buitenlandse inmenging in binnenlandse aangelegenheden. Daar houden Indiërs niet van na eeuwenlange overheersing door buitenlandse mogendheden. De Kiescommissie tikte ook Gandhi op de vingers voor immoreel gedrag tijdens de campagne. Maar wat duidelijk is: het communalistische element is terug en hot in de politiek. Modi ziet zijn overwinning bij de deelstaatverkiezingen het liefst als een bevestiging van zijn mandaat. Dat mandaat bestaat er vooral uit te laten zien dat hij de economische groei van Gujarat kan doorvoeren naar de armere lagen van de bevolking. Op die hoop struikelde de BJP in 2004 landelijk. Als hij hierin slaagt in Gujarat, zal dat zijn positie binnen de BJP versterken. Dan maakt hij goede kans bij de landelijke verkiezingen in 2009 een rol van grote betekenis te spelen.

xxx



terug
Dalits
HOME Landelijke India Werkgroep
tijdschrift INDIA NU
Landelijke India Werkgroep - 3 februari 2010