|
Verkiezingen Gujarat
BJP-aanhangers met maskers van Narendra Modi
|
|
Zege Modi: nieuwe koers BJP?
Modi won overtuigend de verkiezingen in de deelstaat Gujarat. De zege is voor de kwakkelende
Bharatiya Janata partij (BJP) meer dan welkom. Maar de partij lijkt nog steeds het spoor bijster.
Modi viert de overwinning, die doordreunt in Gujarat, de BJP en de Congres partij.
Aanhangers met maskers van de herkozen deelstaatpremier
Narendra Modi vierden feest in Gujarats grootste stad
Ahmedabad. Ze dansten, zongen en staken vuurwerk af voor het
BJP-partijkantoor. Velen maakten een V-teken. De overwinning is
een feit. De nationalistische hindoepartij BJP boekte in december
2007 een belangrijke overwinning bij de deelstaatverkiezingen in
Gujarat. De BJP won 117 van de 182 zetels in het deelstaatparlement.
De overwinning is ook een persoonlijke zege voor de zittende
deelstaatpremier Narendra Modi. Hij is een omstreden politicus.
Zowel Modi als zijn regering worden in brede kring verantwoordelijk
gehouden voor escalatie van de rellen in Gujarat in 2002,
waarbij meer dan duizend mensen de dood vonden, vooral moslims
(zie kader Godhra). Bij gebrek aan een serieuze tegenkandidaat behaalde
Modi uiteindelijk een verpletterende overwinning. Het stelt
De Congres partij
Bij de verkiezingen in Gujarat mengden voor de Congres partij
zowel partijleider Sonia Gandhi als de Indiase premier Manmohan
Singh zich in de strijd. Hier zijn twee redenen voor. Ten
eerste ontbrak in Gujarat een sterke kandidaat van de Congres
partij die het tegen Modi op kon nemen. De Congres partij had
in Gujarat een troef in handen met een groep binnen de BJP die
niet meer verder wilde met Modi vanwege zijn autoritaire regeerstijl.
Sommigen van hen stapten over naar de Congres partij.
Kiezers bleken echter loyaal aan de BJP en Modi en lieten zich
niet afschrikken door dissonante geluiden binnen de BJP.
Ten tweede was het belang van de verkiezingen in Gujarat groot
voor de Congres partij. In de landelijke politiek staat de positie
van de regerende Congres partij onder druk. De ‘nucleaire deal’
die India onder leiding van de Congres partij met de Verenigde
Staten heeft gesloten, is de partij op tegenstand van de communistische
bondgenoten komen te staan. Die dreigden hun
steun aan de regering in te trekken. Overwinning of een kleinere
nederlaag in Gujarat had de positie van de Congres partij sterk
genoeg gemaakt om nieuwe landelijke verkiezingen uit te schrijven
vóór het officiële einde van de regeertermijn in 2009. Dat
lijkt na deze gevoelige nederlaag onverstandig. Daarom komt de
grote nederlaag voor de Congres partij als een dubbele tegenslag:
voor de deelstaat en ook landelijk. |
|
de BJP nu voor de vraag welke consequenties de zege moet hebben
voor de ideologische koers van de partij?
Machtsstrijd BJP
De BJP regeerde India tussen 1998 en 2004. Maar de kleuren van
de hindoe-nationalistische ideologie van de jaren negentig zijn
verwelkt. In 2004 won de Congres partij de algemene verkiezingen.
Het landelijke BJP-bestuur is sindsdien op zoek naar een nieuwe
ideologie, met matig succes. De partij wil af van haar imago van
hardline hindoepartij. Kiezers lijken meer geïnteresseerd in beleid
dat hen allen laat profiteren van de economische groei die het land
doormaakt. Het levert een tweestrijd op binnen de BJP. De verloren
nationale verkiezingen van 2004 dompelden de partij diep in crisis.
De in 2006 overleden secretaris-generaal van de BJP, Pramod Mahajan,
« De gewone man lijkt meer geïnteresseerd in
economische groei, landelijk, maar vooral in
het eigen leven » | die behoorde tot de zogenaamde tweede generatie binnen de
BJP-leiding, kreeg van leiders uit de eerste generatie, zoals L.K.
Advani, de schuld van de nederlaag. De arrogantie van Mahajans
elitaire oriëntatie en de verwijdering van religie als politiek issue,
zouden de kern zijn van de misrekening die de dramatisch verlopen
India Shining-campagne van de BJP parten heeft gespeeld. Advani
en de zijnen hebben gelijk dat de campagne wel erg enthousiast
en eenzijdig is ingezet. Maar Mahajan voelde goed aan dat
de dagen van de communalistische politiek die de BJP in de jaren
negentig voorstond, voorbij zijn. De gewone man lijkt meer geïnteresseerd
in economische groei, landelijk, maar vooral in het eigen
leven. Gaandeweg kreeg Mahajans visie, ondanks het verlies van
2004, weer meer aanhang. De eerste generatie BJP-leiders blijft
echter invloedrijk en de machts- en ideologiestrijd binnen de BJP is
verre van voorbij. Toch werd Mahajan gezien als de man die de BJP
uit het slop moest trekken, totdat hij in 2006 na een schietpartij in
huiselijke kring onverwacht overleed.
Modi wint terrein
Na de dood van partijleider Mahajan ontstond een machtsvacuüm
binnen de BJP. Hardliners van de partij hoopten verlost te zijn van
de dreiging van vernieuwing. Maar hun positie is niet voor altijd
houdbaar, evenmin als de oude communalistische koers van de
BJP. Modi neemt in Gujarat gedeeltelijk de rol van Mahajan over.
Gujarat is een van de weinige deelstaten waar de BJP het electoraal
gezien goed doet. De oude garde kan Modi dus niet negeren.
Modi presenteert zich als ‘man van het volk’, die als vroegere theeverkoper
de hardheid van het bestaan kent. De inzet van die achtergrond
levert hem veel sympathie op. Modi neemt het op voor de
gewone man en ijvert voor toename van welvaart voor alle burgers.
Dat spreekt aan. Daarnaast valt hij goed bij de grote bedrijven,
heeft hij economische groei in de deelstaat tot prioriteit gemaakt
en zijn er in zijn twee voorgaande ambtstermijnen goede resultaten
op dit gebied geboekt. Modi heeft inmiddels miljarden dollars
aan buitenlandse investeringen binnengehaald voor Gujarat.
Deze groei is lang niet ten goede gekomen aan de gehele bevolking
van Gujarat, slechts een kleine groep heeft hiervan weten te
Godhra-rellen 2002
De hevige rellen in Gujarat in 2002 ontstonden nadat moslims
een trein met hindoepelgrims aanvielen. Zij zouden anti-moslimleuzen
uit de trein hebben geroepen bij het passeren
van moslimnederzettingen. Het gerucht verspreidde zich naar
plaatsen verderop de route en in Godhra staken moslims de trein
in brand – 59 passagiers verbrandden levend. De schuldigen
werden gearresteerd en berecht. Wraakacties gericht op alle
moslims in Gujarat volgden. Leger en politie traden te laat op
om de orde te herstellen. Maar het belangrijkste verwijt dat hen
en de deelstaatregering gemaakt wordt, is dat zij onvoldoende
bescherming hebben geboden aan moslims tijdens de wraakacties.
Er zou bewust niet zijn ingegrepen en incidenteel ook aan
acties zijn meegewerkt. Deze ernstige beschuldigingen zijn
grond geweest voor jarenlange en grillige rechtszaken. Kroongetuigen
trokken op het laatste moment hun verklaringen in om
vervolgens te stellen dat zij daartoe waren gedwongen. Er lopen
nog steeds zaken voor moord en verkrachting. |
|
profiteren. Veel mensen hebben nog steeds problemen om in hun
eigen levensonderhoud te voorzien. Honderden boeren pleegden
de afgelopen jaren zelfmoord omdat zij tot hun nek in de schulden
zaten. Bovendien staat het milieu in Gujarat onder sterke druk als
gevolg van de eenzijdige keuze voor economische groei. Toch heeft
Modi als man van het volk het vertrouwen van de kiezer in Gujarat
weten te winnen.
Hindutva - nieuwe stijl
Ondanks zijn inzet op economische groei, draagt Modi vooral
breed uit dat hij een hindoe is. Als blijkt dat de erfenis van Godhra
en de keerzijden van zijn sterk economisch georiënteerde politiek
hem parten spelen bij de verkiezingen, valt Modi terug op zijn
hindoeïstische wortels. Zijn nieuwe vorm van Hindutva (letterlijk
‘hindoe zijn’, red.) combineert antiterroristische en hindoe-nationalistische
elementen en verweeft daarin landelijke en regionale
economische groei, veel meer dan bij de eerste generatie BJP-politici.
Op een verkiezingsbijeenkomst prees Modi de daadkracht
van de politie en verdedigde het doodschieten van een moslim
op verdenking van terroristische activiteiten. Die aanname was
uiterst discutabel. De Kiescommissie tikte Modi op de vingers voor
het inbrengen van dit onderwerp. Het zou immoreel zijn om hier
politieke winst uit te slaan. Sonia Gandhi van de Congres partij
schilderde Modi’s regering af als ‘handelaar van de dood’. Zij doelt
daarmee op de omgang met niet-hindoes in het algemeen en
Godhra in het bijzonder. Modi pareerde de aanval van de in Italië
geboren en getogen Gandhi als ‘Italiaans moddersmijten’. Dat
gaf een nieuwe dimensie aan de verkiezingsstrijd. Modi associeert
Gandhi en daarmee de Congres partij met buitenlandse inmenging
in binnenlandse aangelegenheden. Daar houden Indiërs niet van
na eeuwenlange overheersing door buitenlandse mogendheden.
De Kiescommissie tikte ook Gandhi op de vingers voor immoreel
gedrag tijdens de campagne. Maar wat duidelijk is: het communalistische
element is terug en hot in de politiek. Modi ziet zijn
overwinning bij de deelstaatverkiezingen het liefst als een bevestiging
van zijn mandaat. Dat mandaat bestaat er vooral uit te laten
zien dat hij de economische groei van Gujarat kan doorvoeren naar
de armere lagen van de bevolking. Op die hoop struikelde de BJP
in 2004 landelijk. Als hij hierin slaagt in Gujarat, zal dat zijn positie
binnen de BJP versterken. Dan maakt hij goede kans bij de landelijke
verkiezingen in 2009 een rol van grote betekenis te spelen.
xxx
|
|