Voor een ieder die ooit India heeft bezocht, vormt de Ambassador een Indiaas symbool uit duizenden. Een eindeloze karavaan van zwartgele Ambassador-taxi's voor het vliegveld is het eerste én het laatste dat de meeste buitenlanders te zien krijgen van India. De Ambassador is een mooie, statige en robuuste auto met ronde contouren, een grote motorkap en uitpuilende koplampen. Een auto die zo goed als onveranderd is gebleven sinds hij in 1957 voor het eerst in productie werd genomen. Het is dan ook niet vreemd dat de meeste toeristen zich terug in de tijd wanen bij het aanschouwen van deze klassieker. De aanblik van de Ambassador nestelt zich prominent tussen de vele andere Indiase beelden die bezoekers van het land jarenlang bijblijven.

De Ambassador is niet alleen een heel herkenbaar Indiaas symbool - soms in één categorie geschaard met de Taj Mahal en Mahatma Gandhi -, maar ook een zeer krachtig symbool. Sinds de Ambassador in India in productie werd genomen, is de auto de dienstwagen van iedere minister-president. Ook blijft hij tot op de dag van vandaag het officiële voertuig van hoge politici, ambtenaren, rechters en generaals. Momenteel heeft de Indiase regering een vloot van ruim vijfduizend Ambassadors op de weg.

Zeer krachtig symbool

Deze traditioneel sterke associatie van de Ambassador met invloedrijke politieke personen verklaart dat moslimterroristen op 13 december 2001 moeiteloos het terrein van het Indiase parlement in New Delhi konden oprijden: zij maakten voor hun - grotendeels mislukte - aanslag dankbaar gebruik van een crèmekleurige Ambassador, normaliter alleen gebruikt door regeringsfunctionarissen. 'De Ambassador is een auto die wordt geïdentificeerd met de massa én met de heersende klasse. De auto 'kreeg ongehinderd toegang tot het parlement door de symbolische waarde en macht die hij vertegenwoordigt', aldus

(foto: Henk Braam)

Soni Shrivastav, woordvoerster van Hindustan Motors, tegenover persbureau Reuters. Ongetwijfeld zal de oude, vertrouwde Ambassador in de toekomst met iets meer argwaan worden bekeken.

Trafficator

De Ambassador roept veel verschillende reacties op, die ook blijken uit de vele bijnamen die de auto in de loop de jaren heeft verzameld, zoals 'de tank', 'het Indiase strijdros', 'de gemechaniseerde ossenwagen', 'de olifant' of het meer liefhebbende 'Amby'. De bijnamen worden vaak ingegeven door het degelijke uiterlijk van de auto en door de simpele, ouderwetse en rammelende techniek. Vroege modellen - tot de jaren tachtig - hadden een verlicht, glazen handje, de 'trafficator', dat van het raam naar buiten klapte als de chauffeur de richting wilde aangeven. Een toeter ontbrak, en alleen aan de kant van de chauffeur zat een ruitenwisser. Soms vielen de deuren eraf en als het buiten regende, bleef het ook binnen niet droog. Kwam er eens een verdwaald steentje tegen de ruit, dan kon je er bijna vergif op innemen dat die laatste het begaf. Zo erg is het de laatste jaren niet meer, maar de verbeteringen kwamen laat en waren marginaal.

Hoewel de meeste Indiërs niet erg te spreken zijn over de technische kwaliteit van de auto - vooral de slechte remmen, het moeizame stuurgedrag en het stroeve schakelen zorgen vanouds voor veel droefenis - hebben velen toch een warm plekje in hun hart voor de Amby. Een gevoel dat vaak opwelt uit nostalgie naar vroeger tijden, toen de Ambassador nog als een vorst heerste over de Indiase wegen en de trots was van ieder Indiaas huishouden dat zich überhaupt een auto kon permitteren.

Symfonie van metaal

Eigenaren van een Ambassador kunnen hun soms erg hechte relatie met de auto mooi verwoorden: 'Ik heb een Ambassador uit 1971, ooit door mijn vader aangeschaft. Hij wordt beschouwd als een actief lid van de familie en het is de meest comfortabele auto waarin ik ooit heb gereden. Wat ik mooi vind aan de Ambassador is zijn klassieke uiterlijk en het feit dat elk exemplaar zijn eigen grillen en eigen wil heeft. Afgezien van zijn koninklijke schoonheid is er geen andere auto die zich zo als een mens gedraagt', aldus Arup Chakraborty uit Kolkata. Andere eigenaren zijn minder lovend over de karakteristieke eigenschappen van de op zijn zachtst gezegd nogal spartaanse Ambassador. Neem Ravi Shankar, artdirector van India Today: 'De geluiden van moeren, bouten en kleppen vormden samen een klein orkestje dat in protesterende bewegingen een grootse symfonie van metaal ten gehore bracht. Het gekraak van de vering, het gekreun van de remmen, het geratel van de deuren: de Indiase variant van een ossenwagen met paardenkracht.'

Ondanks de veelgehoorde kritiek, heeft de eenvoud van de techniek ook voordelen: elke automonteur weet hoe hij een Ambassador moet repareren, de meeste problemen kunnen worden opgelost met een hamer en een sleutel, en onderdelen zijn zelfs in het meest afgelegen dorpje gemakkelijk verkrijgbaar. Voormalig BBC-journalist en reisboekenauteur Mark Tully, die door grote delen van India is gereden in een Ambassador, beschreef eens hoe een plaatselijke automonteur om een lek te dichten de radiator van de auto vulde met een mix van water en inheemse kruiden.

De eerste Indiase autoproducenten ontstonden in de jaren veertig van de vorige eeuw: Hindustan Motors in 1942, gevolgd door Premier Automobiles in 1944. Premier richtte zich op de eigen productie van auto's. Het bedrijf kwam in 1948 met de eerste auto van inheemse makelij. Hindustan Motors richtte zich meer op de import van auto-onderdelen, vooral afkomstig van het Engelse Morris Motors, om die vervolgens in India tot auto's te assembleren. In 1957 importeerde Hindustan Motors de Engelse Morris Oxford en doopte deze om in Ambassador. Door het robuuste uiterlijk werd de auto zeer geschikt geacht voor Indiase wegen en snel na zijn introductie werd de auto bestempeld tot dé auto van het Indiase volk. In de 35 jaren die volgden, produceerde Hindustan Motors meer dan anderhalf miljoen exemplaren.

Positie van de Ambassador

Lange tijd reed de Ambassador vrijwel als alleenheerser over de wegen van India. Achtereenvolgende Indiase regeringen begrepen dat de grote massa van de bevolking nijpender behoeften had dan auto's. Het creëren van een veelzijdige autoindustrie had dan ook geen prioriteit. De Ambassador voorzag in de behoefte van de kleine elite die zich een auto kon veroorloven. Concurrenten bleven buiten de grens dankzij exorbitante importtarieven. Deze bijna-monopoliepositie verklaart waarom Hindustan Motors zeer weinig aandacht besteedde aan kwaliteit en innovatie. De auto werd hierdoor tegen wil en dank ook een symbool voor het inefficiënte, naar binnen gekeerde industriebeleid van India.

Aan de riante marktpositie van de Ambassador kwam na het openen van de Indiase economie, aan het begin van de jaren negentig, vrij plotseling een eind. Amerikaanse, en bovenal Japanse concurrenten reden de Ambassador in de wielen. Hindustan Motors zag zijn marktaandeel snel slinken. Naast de Ambassador zijn tegenwoordig tientallen andere modellen en ook merken beschikbaar, variërend van Suzuki tot Mercedes Benz.

De grootste en populairste concurrent van de Ambassador in India is de Maruti, geproduceerd door Maruti Udyog, een samenwerkingsverband tussen de Indiase overheid en het Japanse Suzuki. Hindustan Motors neemt momenteel nog slechts de vijfde plaats in op de lijst van autoproducenten in India. Dit staat gelijk aan minder dan drie procent van de binnenlandse markt. De laatste drie jaar heeft het bedrijf met verlies gedraaid. Volgens de meest recente cijfers ligt de (nog immer dalende) verkoop van Ambassadors in India rond de 17.000 stuks per jaar. Van elke honderd verkochte Ambassadors fungeren er 65 als taxi. Vijftien zijn voorbestemd tot dienstwagen voor overheidsfunctionarissen.

prototype Ambassador-nieuwe-stijl

Herontwerp

Het herontwerp van de Ambassador is een poging de eens dominante positie op de Indiase thuismarkt terug te winnen. Naamsbekendheid is het probleem niet - iedereen in India kent de Ambassador - maar als merk staat de auto niet hoog aangeschreven. En dat is net waar Hindustan Motors aan wil werken: opvijzeling van het imago. Daarbij hoopt de producent in te spelen op de groeiende voorkeur van Indiase yuppies voor klassieke auto's, een modetrend die verwant is aan de wereldwijde revival van onder meer de Volkswagen Kever en de BMW Mini. Het nieuwe model lijkt nog erg veel op het originele model, maar de hoeken zijn ietsjes glad gestreken en hebben plaatsgemaakt voor een meer gestroomlijnde en ronde retro look. Van de gelegenheid is gebruik gemaakt om ook aan de binnenkant een paar moderniseringen door te voeren: de auto heeft nu standaard stuurbekrachtiging, leren bekleding, stereo-installatie en airconditioning. De directeur van Hindustan Motors, B. Chaturvedi, omschrijft het nieuwe model als 'erfgoed van buiten en luxe van binnen'.

Hoewel de Ambassador nu voorzien is van moderne accessoires, ziet de gemiddelde consument de auto toch vooral als een reliek uit vervlogen tijden. 'De Ambassador wordt steeds meer gezien als een Indiase curiositeit dan als een serieuze auto, zelfs door Indiërs', aldus Ravi Shankar. De toekomst zal dan ook moeten leren of een verjongingskuur genoeg zal zijn om de harten van de Indiase cliëntèle te heroveren. Eén goeie ouwe klant blijft. Ondanks sporadische geruchten die het tegendeel suggereren, lijkt de Indiase regering, ook na de traumatische ervaring van 13 december vorig jaar, vooralsnog niet uitgekeken op de Amby.