Aad Aadmi Party wint bij deelstaatverkiezingen Delhi

Kan de Gewone Man buitengewone dingen?


In New Delhi staat sinds kort de Partij van de Gewone Man aan het roer. Kan ze haar beloften van transparant bestuur en corruptiebestrijding inlossen? En maakt ze de sprong naar de landelijke politiek?

Geen politie-escortes, met de metro naar zijn inauguratie, juichende partijleden met de leus Ik ben een gewone man op hun petjes, een eenvoudig huis in een buitenwijk: Arvind Kejriwal (1968), de nieuwe deelstaatpremier van New Delhi pakt het anders aan dan zijn voorgangers. Zijn Aam Aadmi Party (AAP), Partij van de Gewone Man, brengt bij de deelstaatverkiezingen van december 2013 een zware slag toe aan de gevestigde orde. Uit het politieke niets wordt de AAP in New Delhi tweede, met 28 van de 70 zetels. De Congrespartij, die al vele jaren New Delhi bestuurt, wordt gedecimeerd. De hindoeïstische BJP profiteert en wordt de grootste met 31 zetels, maar kan geen coalitie vormen. De AAP grijpt haar kans en vormt een minderheidskabinet met gedoogsteun van de Congrespartij. De politieke balans tussen Congrespartij en BJP is omvergekegeld.

Arvind Kejriwal, de nieuwe deelstaatpremier van New Delhi

Belastinginspecteur
Kejriwal is al jaren actief tegen corruptie. Hij groeide op in een sociaal betrokken familie in het dorp Kheda, ten noorden van New Delhi. Na een studie aan het prestigieuze Indian Institute of Technology werkte hij vanaf 1992 als belastinginspecteur. De alledaagse praktijk van zijn dienst, waar collega’s zaken pas in behandeling nemen als burgers ervoor betalen, schokt hem. In 2006 neemt hij ontslag en zet een organisatie op die bestuurlijke transparantie nastreeft. Hij doorbreekt het heersende beeld dat mensen alleen macht kunnen verwerven als ze geld hebben, of lid zijn van een politieke dynastie. Nog in het jaar van zijn ontslag krijgt hij de Ramon Magsaysay Award toegekend, vernoemd naar de Filippijnse president die werd geroemd om zijn integere bestuur. De prijs geldt als de Aziatische versie van de Nobelprijs. Kejriwal sluit zich aan bij de anticorruptiebeweging van Anna Hazare. In 2011 haalt deze activist de wereldpers met zijn hongerstaking tegen corruptie. Het maakt indruk dat iemand zijn eigen leven in de waagschaal legt en hij krijgt veel aanhangers. Maar Hazare wil de beweging niet tot een politieke partij laten stollen. Arvind Kejriwal, lid van de kerngroep rond Hazare, denkt daar anders over. Hij breekt met Hazare en lanceert de AAP, op 2 oktober 2012, de 143ste geboortedag van Mahatma. De partij kondigt aan mee te doen aan de parlementsverkiezingen van 2014.

Breekijzer
De stormachtige ontwikkeling van de anticorruptiebeweging en de AAP vindt niet toevallig nu plaats. Weliswaar houdt corruptie India al decennia lang in een houdgreep, maar juist de laatste jaren lijdt de bevolking in toenemende mate onder de wereldwijde economische crisis die aanvankelijk aan Azië voorbij leek te gaan. De hoge inflatie tast inkomens aan, terwijl tegelijkertijd miljarden euro’s aan overheidsgelden in verkeerde zakken verdwijnen. Die combinatie is olie op het al jaren smeulende vuur. Voor veel gewone burgers is de maat vol.
Jongeren voelen zich aangesproken door Kejriwal. Zij zien in hem een breekijzer om hun idealen over een betere samenleving in de praktijk te brengen. Maar hij vindt ook gehoor onder de grootstedelijke middenklasse, die pogingen om economisch op te stomen al jaren ziet stranden in het moeras van de corruptie. Dat maakt de uitslag van deze verkiezingen in New Delhi bijzonder. Er zijn meer protestbewegingen geweest die de overstap hebben gemaakt naar de politiek, maar die waren veelal regionaal gebaseerd, en gemotiveerd door lokale onderwerpen als landonteigening voor een stuwdam. De AAP heeft de stedelijke bevolking weten te bereiken, een electorale basis die de partij ook een financiële steun in de rug geeft. Bovendien stroomt er geld toe van Indiërs in het buitenland. Zij kennen niet de vrees van welgestelden in India voor represailles van regionale overheden voor steun aan de AAP.

De snelle groei van de AAP bergt risico’s in zich – denk aan populistische partijen als Leefbaar Nederland. Ook de AAP zal een magneet zijn voor mensen die de partij zien als een vehikel voor persoonlijke macht en glorie. Bestuurlijke ervaring ontbreekt, de kwetsbaarheid voor opportunisten en politieke misstappen is groot. Zo sprak kopstuk Prashant Bhushan zich uit voor een referendum in Kashmir over de vraag of het Indiase leger daar gestationeerd moet blijven. Daarop belaagden nationalistische hindoes het AAP hoofdkantoor in een buitenwijk van New Delhi, wat de partijtop noodzaakte zich van Bhushans uitspraken te distantiëren. Zorgvuldige kaderopbouw is een voorwaarde voor het inlossen van de grote beloften.

Indiase lente
In New Delhi heeft de AAP de breed gedragen frustratie onder de bevolking weten om te zetten in een concreet programma op het niveau van de deelgemeenten. De uitdaging is om bij de landelijke verkiezingen in mei een soortgelijke vertaalslag te maken. Alleen dan is er een kans dat mensen massaal vóór de AAP stemmen en niet alleen tégen de gevestigde orde. Alleen dan zal de AAP bestand zijn tegen een opportunistische overname van haar beginselprogramma door de gevestigde partijen. Alleen dan zal ze niet het zoveelste vluchtige alternatief zijn. Alleen dan kan een echte Indiase lente beginnen. De tijd dringt.

XXX
Bronnen: BBC, NRC Handelsblad, India Together
terug
Kinderarbeid in de Indiase katoenzaadteelt
HOME Landelijke India Werkgroep
tijdschrift INDIA NU
Landelijke India Werkgroep - 7 maart 2014