terug
Onderstaand artikel is gepubliceerd in: Reformatorisch Dagblad, 4 juni 1998      

Internationale Arbeidsorganisatie streeft naar nieuwe conventie

Kinderarbeid hoog op de agenda

door:
Henk Boon

GENEVE - De Wereldmars tegen Kinderarbeid is afgesloten met een bezoek van de lopers aan de Internationale Arbeidsorganisatle (ILO) in Genève. De ILO begon dinsdag aan de 86e versie van zijn jaarlijkse conferentie. De komende weken zal onder meer worden gesproken over een nieuwe conventie die extreme vormen van kinderarbeid zo snel mogelijk moet uitbannen.

De afgevaardigden van de 174 lidstaten werden nooit eerder geconfronteerd met zo'n spectaculaire openingsvergadering als dit jaar. Honderden lopers zetten de kroon op hun protestmars door onder luid applaus van de afgevaardigden bezit te nemen van het podium van de kolossale plenaire vergaderzaal.
Binnen de kortste keren was het podium gevuld met spandoeken en klonken strijdliederen. Het waren niet alleen (ex-)werkende kinderen uit arme landen en hun begeleiders die hun stem verhieven, maar ook kinderen uit het rijke West-Europa en Amerika. Onder hen ook een delegatie uit Nederland. Samen scandeerden ze zich de longen uit het lijf.
Normaal houden de afgevaardigden zich vooral in theoretische zin bezig met arbeidszaken, maar met deze ontvangst konden ze in eigen huis eens kennismaken met het gezicht van de kinderarbeid. "Stop child labour, we want education", klonk het uit de kelen van de lopers uit onder meer Honduras, Chili, Zambia, Turkije, India en Cambodja.

Klusjes
Het is zeker niet de eerste keer dat kinderarbeid binnen de ILO ter sprake komt. In ILO-conventie 138 uit 1973 is de minimumleeftijd waarop kinderen mogen werken op 15 jaar gesteld. Voor ontwikkelingslanden is het mogelijk die grens om economische redenen te verlagen tot 14 jaar. Het gaat in deze conventie om arbeid die de ontwikkeling van kinderen belemmert en (volledige) deelname aan onderwijs verhindert. Klusjes zoals het enkele uren per dag meehelpen in het familiebedrijf of op de boerderij of het lopen van een krantenwijk zijn geen probleem.
Tot nu toe is Conventie 138 vooral een papieren tijger gebleken. Betrekkelijk weinig landen hebben de conventie geratificeerd. De niet-ondertekenaars zijn niet alleen ontwikkelingslanden waar het probleem van kinderarbeid hoofdzakelijk - maar niet uitsluitend - speelt. Zelfs een zeer welvarend land als gastland Zwitserland is er nooit toe gekomen de conventie te ratificeren.
Een volgend probleem is dat ratificatie van de conventie nog niet betekent dat die ook nageleefd wordt. Een organisatie als de ILO blijft voor de vertaling van de conventies naar de praktijk afhankelijk van de politieke wil in lidstaten zelf. Men heeft zelf geen instrumenten om naleving af te dwingen.
En juist het gebrek aan politieke wil en niet zozeer armoede is volgens Kailash Satyarthi uit India de oorzaak dat kinderarbeid nog steeds op zo'n grote schaal voorkomt. De 43-jarige activist en drijvende kracht achter de Wereldmars zet zich al vele jaren in om kinderarbeid - in zijn opvatting "de vlek op het gezicht van de mensheid" - te verwijderen. "Hoe kan een wereld 850 miljard dollar per jaar uitgeven aan leger en bewapening, terwijl een luttele procent van dit bedrag meer dan genoeg is om voor alle 250 miljoen kinderarbeiders van de wereld te zorgen?", aldus Satyarthi in zijn toespraak tot de gedelegeerden.
Onderwijs staat centraal in zijn strategie tegen kinderarbeid. Elk kind heeft recht op volledig basisonderwijs, meent Satyarthi. "We vinden dat werk dat verhindert dat een kind goed basisonderwijs kan volgen als een extreme vorm van kinderarbeid moet worden beschouwd".
Daarmee zouden veel meer vormen van kinderarbeid onder de nieuwe conventie komen te vallen dan nu in het conceptverdrag staat. Tot nu toe ging het bij extreme vormen in de definitie van de ILO om kinderprostitutie en -pornografie, gedwongen arbeid, schuldslavernij en werk onder zeer gevaarlijke en/of ongezonde omstandigheden. Ook roept Satyarthi de ILO op dat Conventie 138 breder gerespecteerd wordt en dat er effectieve instrumenten komen om naleving van de nieuwe conventie over de extreme vormen van kinderarbeid af te dwingen.
Het valt nog zeer te bezien of deze wensen uiteindelijk in de definitieve verdragsteksten terug te vinden zullen zijn. De koppeling tussen Conventie 138 en de nieuwe conventie ligt politiek zeer gevoelig omdat veel ontwikkelingslanden menen goedkope kinderarbeid (nog) niet te kunnen missen uit concurrentieoverwegingen. Veel (westerse) afgevaardigden menen dat zo'n koppeling een brede ratificatie van het nieuwe verdrag in de weg staat. Met de focus op de uitbanning van extreme vormen van kinderarbeid, waarover meer overeenstemming bestaat, hoopt men juist tot een brede ratificatie te komen. Het ziet er in ieder geval wel naar uit dat de internationale gemeenschap niet langer om het probleem heen zal blijven drentelen.

Hart onder de riem
Michel Hansenne, de scheidend directeur-generaal van de ILO, stak in zijn toespraak de lopers een hart onder de riem: "Jullie zijn ver van huis, maar jullie hebben een huis hier. Wij gaan instrumenten ontwikkelen die door iedereen gebruikt kunnen worden en die een eind maken aan kinderarbeid", aldus de man onder wiens leiding kinderarbeid een prominente plaats heeft ingenomen op de internationale politieke agenda.
Jean-Jacques Oechslin, de voorzitter van de conferentie, voegde daar aan toe: "De bescherming van kinderen is een van de constitutionele taken van de ILO. Het is daarom zeer juist dat jullie je vandaag bij ons voegen in onze gezamenlijke strijd tegen kinderarbeid. We hebben jullie boodschap gehoord".

De auteur is werkzaam bij de Landelijke India Werkgroep.



LIW IN 'T NIEUWS

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Kinderarbeid & Onderwijs

HOME Landelijke India Werkgroep

Landelijke India Werkgroep - 16 juli 2004