terug
Onderstaand artikel is gepubliceerd in: Trouw, 9-5-1992      

'Geef landloze Indiërs garantie op werk'

door:
Harriët Salm

AMSTERDAM - Dat India sinds kort de grenzen wijder openstelt voor buitenlandse bedrijven en dat wetten en regels worden aangepast om het internationale zakenverkeer aan te trekken, vindt de Indiër Narinder Bedi prima.

De honderden miljoenen straatarme arbeiders en arbeidsters op het Indiase platteland, voor wie zijn organisatie opkomt, hebben die tientallen jaren van marktbescherming onder socialistische principes van de Nehru-Gandhi dynastie tenslotte niets goeds gebracht, constateert hij nuchter.
Nee, de kort geleden genomen maatregelen die een vrijere markt moeten creëren in India, juicht hij toe. Het zou de enorme groep armen op het platteland, de landloze arbeiders, zelfs ten goede kunnen komen. Maar dan moet de regering wel over de streep getrokken worden op een voor zijn mensen cruciaal punt: het scheppen van werkgelegenheid.
Daarom is hij helemaal naar Nederland afgereisd, want Bedi is ervan overtuigd dat een verandering van de bestemming van Nederlands ontwikkelingsgeld in India noodzaak is. Dat zou de druk op de Indiase

Rijstteelt in India. De grote groep landloze plattelandsbewoners kan worden geholpen door een 'werkgarantieplan'. (foto: Hans Spruijt)
regering om een zogenaamd werkgarantie-programma in te voeren doen toenemen. Werkgarantie, legt de bescheiden ogende maar zeer gedreven sprekende Indiër uit, betekent vastleggen dat een landarbeider of -arbeidster altijd werk heeft.

Openbare werken
Dat kan door minder mechanisatie in de landbouw en meer steun aan de kleinschalige industrie. En als er in die bedrijfstakken toch geen geld te verdienen is, moet de regering de beschikbare werkkrachten inzetten bij openbare werken. "Natuurlijk", voegt hij daaraan snel toe, "wel alleen als hij of zij bereid is ongeschoold werk te verrichten voor het minimumloon."
Dat werk moet dan komen van voor al projecten die de overheid financiert in de dorpen op het platteland. Daaronder valt bijvoorbeeld het verbeteren van de infrastructuur door wegenbouw, herbebossing, aanleg van waterwegen, en bouw van scholen en huizen. Dat zou de regering, rekent hij voor, ongeveer 10 miljard gulden per jaar kosten, dat is acht procent van de overheidsbegroting. Een deel van dat geld zou opgebracht kunnen worden door te korten op subsidies. Daarmee is de regering in het kader van de liberalisatiepolitiek al begonnen. Een ander deel door het zwaarder belasten van de rijken in de steden en op het platteland - India kent meer miljonairs dan Nederland inwoners heeft - en het laatste deel tenslotte door buitenlands ontwikkelingsgeld, zoals dat uit Nederland.

India ontvangt dit jaar vanuit Nederland een bedrag van 160 miljoen gulden aan hulp. Een flink deel van dit geld gaat naar kunstmestleveranties en haven- en baggerwerken of naar andere projecten die de arme landarbeiders niet ten goede komen. "Toch behoren zij tot de allerarmste mensen op de wereld", zegt Bedi. Het is waar, India met zijn 850 miljoen inwoners heeft een groot leger straatarme landloze arbeiders. Drie van de vier ondervoede Indiërs woont op het platteland, hun totale aantal bedraagt volgens Bedi 250 miljoen mensen. "Een groot sociaal probleem."
Bedi is verbonden aan de 'Recht op werk'-beweging, die wordt gevormd door tientallen organisaties en bonden van landloze arbeiders uit 12 deelstaten. Zij zijn niet onsuccesvol: werkgarantie is sinds enkele jaren een belangrijk politiek punt.
De vorige premier V.P. Singh beloofde om een nationaalwerkgarantie-programma in te zullen voeren. Werkgelegenheid scheppen op het platteland is van groot belang in het land dat te kampen heeft met een snelle urbanisatie en zodoende ook een groeiende stedelijke armoede. Maar Singhs regering verdween sneller dan het programma doorgevoerd kon worden.
De vraag is nu of ook de huidige premier Narasimha Rao en vooral zijn in buitenlandse zakenkringen veel geprezen minister van financiën Manmohan Singh tot de invoer van een dergelijk actief werkgelegenheidsbeleid bereid zullen zijn. Hun economische hervormingen zijn ingegeven door het wegvallen van de handel met de Sowjet-Unie, tot voor twee jaar handelspartner nummer één van India, en door een dreigende financiële crisis.
Een jaar geleden leek India de rente en aflossing van de buitenlandse schuld van maar liefst 140 miljard gulden niet meer te kunnen betalen. Het IMF en de Wereldbank sloten daarop een nieuwe lening af maar wel met de afspraak dat de economie geliberaliseerd zou worden. Sindsdien wordt het land in internationale financiële kringen lof toegezwaaid want ook al is de markt nog altijd verre van vrij, gemeten naar Indiase maatstaven is er toch veel verbeterd. Het bezuinigen op de overheidsuitgaven is echter een belangrijk punt in de hervormingen. Werkgarantie zou juist tot extra uitgaven leiden. En het belasten van de rijken is ook verre van een populaire maatregel.
Toch blijft Bedi optimistisch. "Als miljoenen landarbeiders buiten de economie blijven doordat ze geen werk hebben, is dat ook niet goed. Er is tenslotte behoefte aan een uitbreidende markt. Zonder die markt wordt de economische groei gehinderd. En de trek van de allerarmsten naar de stad is helemaal een reden om aan werkgarantie te gaan denken. In de deelstaat Maharashtra bestaat zo'n werkgarantieprogramma al 15 jaar en met succes. Daar kan de regering een voorbeeld aan nemen om zo'n programma nationaal te maken."
De Nederlandse Landelijke India Werkgroep voert campagne voor een ombuiging van het Nederlandse ontwikkelingsbeleid. Minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking staat niet onwillig tegenover het idee om een deel van de hulp in deze richting om te buigen. Dat is de boodschap die Bedi dezer dagen mee terug kan nemen naar zijn land.

Landarbeiders
Dat is hem gebleken na overleg met ambtenaren van het ministerie. Volgende maand zal het ontwikkelingsbeleid in India in de Tweede Kamer worden besproken. Steun aan een werkgarantie-plan in twee deelstaten dat voor een klein deel door Nederland en voor de rest door India zelf betaald zou moeten worden, is daarin opgenomen.
"Maak landarbeiders in India de belangrijkste groep voor ontwikkelingshulp", zegt Bedi. Dat een Nederlandse minister de mogelijkheden daartoe nu bestudeert, stemt hem hoopvol.


LIW in de pers Maatschappelijk verantwoord ondernemen HOME Landelijke India Werkgroep

Landelijke India Werkgroep - 5 juli 2004