Het overleg over de besteding van 238 miljoen gulden ontwikkelingshulp voor India is afgerond. Nederland is daarbij voor ruim 140 miljoen gulden 'definitieve verplichtingen' aangegaan en het restant is - gegeven de moeilijke positie van de schatkist - voorlopig 'gereserveerd'. India krijgt voor vijftig miljoen gulden kunstmest, een zelfde bedrag gaat naar kleinere irrigatieprojecten op het Indiase platteland en ruim twintig miljoen gulden is bestemd voor drinkwatervoorzieningen in Gujarat en Kerala. Het restant, circa negen miljoen, is bestemd voor allerlei materialen, te leveren door het Nederlandse bedrijfsleven. Opvallend is, dat de levering van acht visserijschepen is geschrapt. India zou oorspronkelijk zeventien van deze schepen krijgen, maar na de eerste leverantie van negen schepen kwam er van verscheidene zijden protest, omdat deze schepen het bestaan van miljoenen kleine vissers in India bedreigden.
De kunstmest wordt geleverd door NSM en de Unie van kunstmestfabrieken. Volgens een - alweer interne - evaluatie van het ministerie laten de overslag, transport en opslag van kunstmest in India te wensen over, waardoor veel verloren gaat. Bovendien is algemeen bekend - zoals recentelijk ook weer eens naar voren kwam uit een studie van de Wereldbank - dat met name de kleine en marginale boeren geen geld hebben om de kunstmest te kopen. Het gaat hier in de praktijk dus om steunverlening aan de toch al rijke boeren. Doodsklap Van de oorspronkelijk toegezegde zeventien visserijschepen zullen er acht definitief niet worden geleverd. Bij de leverantie van deze visserijschepen zijn de Scheepshelling Maatschappij in Scheveningen, Maaskant in Stellendam en vooral Scheepswerf Damen in Gorinchem betrokken. Omdat de aanbestedingen niet via een systeem van internationale open inschrijving verlopen, daar de orders vooral zijn bedoeld om een impuls te geven aan de kleine Nederlandse werven, zou het interessant zijn de prijzen die India voor de schepen betaalt te vergelijken met de prijzen op de wereldmarkt. Het niet leveren van de resterende visserijschepen is waarschijnlijk te danken aan het feit dat de Landelijke India werkgroep samen met het (Indiase) nationale forum voor traditionele vissers er verscheidene malen op heeft gewezen, dat de levering van de Nederlandse trawlers de doodsklap betekent voor de zeseneenhalf miljoen mensen die in India met hun kleine scheepjes van de kustvisserij afhankelijk zijn. Typerend was de reactie op deze actie van de werkgroep van de heer Campman, die als bemiddelaar tussen Indiase en Nederlandse bedrijven optreedt en bij geslaagde transacties provisie ontvangt. Hij bezwoer volgens 'Exportmarkten', het blad van de Economische voorlichtingsdienst, de werkgroep op te houden met haar anti-trawlercampagne. 'Jullie weten niet wat voor schade jullie het Nederlandse bedrijfsleven berokkenen als deze transactie niet doorgaat'. Niet alleen bij de levering van goederen en diensten vanuit Nederland zijn Nederlandse bedrijven betrokken, ook bij de uitvoering van de zogenoemde sociale projecten, zoals de drinkwaterprojecten in de deelstaat Uttar Pradesh. Een Indiase dochteronderneming van Shell, Wavin (India) Ltd., levert daarvoor de pvc-pijpen. Door grote orders van de met Nederlands en onder meer Wereldbank-geld ondersteunde projecten, is Wavin de laatste jaren uit de rode cijfers weten te komen en behoort het bedrijf op dit ogenblik tot een van de snelst expanderende pvc-producenten in India. Ook het Nederlandse ingenieursburo DHV heeft goed verdiend aan de voorbereiding en uitvoering van de drinkwaterprojecten. In India zelf bestaat bovendien veel scepsis ten aanzien van deze op het eerste gezicht aardig lijkende projecten. Een vakbondsleider van het progressieve Centre for Indian trade unions verklaarde: 'Het probleem is, dat drinkwatervoorzieningen de werkgelegenheid niet vergroten. Het aanleggen van deze voorzieningen behoort tot de sociale taken van de centrale overheid. Als het buitenland deze overneemt spaart de overheid dit geld uit. Dan hebben we nog geen garantie dat ze het uitgespaarde geld wèl voor meer werkgelegenheid zal besteden. We schieten er dus niets mee op'. Theoretisch is het zelfs mogelijk dat Nederland op die manier indirect een financiële bijdrage levert aan de defensie-inspanningen van de centrale regering. Schenkingen Er zijn over India nog legio andere voorbeelden van de verwevenheid tussen bedrijfsleven en ontwikkelingssamenwerking te noemen. De Indiase dochterondernemingen van Vicon (landbouwwerktuigen) uit Nieuw Vennep ontving de laatste jaren bijvoorbeeld zo'n anderhalve ton aan schenkingen van de met ontwikkelingsgelden gefinancierde Financieringsmaatschappij voor de ontwikkelingslanden (FMO). Bovendien gaf de FMO het bedrijf ook nog eens voor zo'n anderhalf miljoen gulden leningen tegen zachte voorwaarden. Het bedrijf maakte in India in 1980 en 1981 respectievelijk 2,2 en 1,6 miljoen rupees winst op een aandelenkapitaal van drie miljoen rupees. Natuurlijk is dit overzichtje niet volledig. Bovendien moet het effect van de verplichte bestedingen bij het Nederlandse bedrijfsleven, die volgens verscheidene onderzoekers leidt tot prijsverhogingen van 40 tot 60 procent, veel nauwkeuriger worden onderzocht. Opvallend is, dat een analyse van de Nederlandse ontwikkelingshulp aan India totaal verwaarloosd is. Dit ondanks het feit dat het land het grootste concentratieland van de Nederlandse bilaterale ontwikkelingssamenwerking is en het het eerste land is waar de zogenoemde 'verzakelijking van het Nederlandse ontwikkelingsbeleid' zoals die is vastgelegd in de nota Ontwikkelingssamenwerking in wereldeconomisch perspectief concreet wordt toegepast. Voorlopig kan echter op basis van de schaarse gegevens die voorhanden zijn worden geconcludeerd dat het beleid niet strookt met de officiële doelstellingen van het Nederlandse ontwikkelingsbeleid en de propaganda die daaromheen wordt gemaakt door met name de voorlichtingsdienst ontwikkelingssamenwerking. Exportbelangen van het Nederlandse bedrijfsleven overheersen, de armsten der armen in India worden er niets wijzer van. |
![]() LIW IN 'T NIEUWS |
![]() Hulp aan India |
![]() Kinderarbeid & Onderwijs |
![]() HOME Landelijke India Werkgroep |
