Onderstaand artikel is gepubliceerd door De Aziatische Tijger, 24-8-2011
(website www.aziatischetijger.nl)

by: Josta Asmus

80 uur werken en nog te weinig loon om rond te komen


De Schone Kleren Campagne (SKC) werkt sinds 1989 aan betere arbeidsomstandigheden voor werknemers in de kledingindustrie over de hele wereld. Niet alleen kinderen maar vooral volwassenen worden veelal uitgebuit en werken geregeld onder erbarmelijke omstandigheden. Vaak is de omgeving onveilig, wordt overwerk niet betaald, zijn lonen te laag om van te leven, moeten arbeiders buitensporig lange werkdagen maken, worden vakbonden niet toegelaten en zijn seksuele intimidatie en stress aan de orde van de dag.

De Schone Kleren Campagne is onderdeel van de internationale Clean Clothes Campaign. De Clean Clothes Campaign is in vijftien Europese landen actief en werkt samen met driehonderd organisaties wereldwijd. Samen proberen zij een einde te maken aan de slechte arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie.

Ondanks de inzet van vele mensen wereldwijd zijn er in veel landen nog onvoldoende verbeteringen. Wat De Aziatische Tijger betreft een belangrijk onderwerp dat meer publiciteit verdient. Hoog tijd voor een interview met Niki de Koning van de Schone Kleren Campagne.

Hoe ben je bij deze organisatie terecht gekomen?
“Ik werkte al 2,5 jaar voor de Landelijke India werkgroep. Dit is een kleine lobby-organisatie die veel samenwerkt met de Schone Kleren Campagne en zich bezighoudt met maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Ik werkte al veel samen met de Schone Kleren Campagne en toen hier afgelopen april een functie vrij kwam ben ik er zo in gerold.”

Dus je bent eigenlijk daar al begonnen voor de Schone Kleren Campagne?
“Ja, eigenlijk wel. De Schone Kleren Campagne is een netwerk organisatie. We werken nauw samen met de Landelijke India Werkgroep (LIW), de Filippijnen Groep Nederland (FGN) en Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO). Met deze organisaties sparren we over strategische dingen. Daarnaast vertegenwoordigt de campagne een uitgebreider platform van veel organisaties zoals de FNV, Max Havelaar, Oxfam Novib, Amnesty International en de NJR.”

In welke Aziatische landen komen slechte arbeidsomstandigheden voor en bij welke industrie zijn de problemen het grootst?
“Helaas kun je beter vragen: in welke landen niet? Problemen komen voor in landen als Bangladesh, India, China, Cambodja en Indonesië. Met organisaties in deze landen werken we veel samen en hebben we veel contact. Structureel gezien zijn er in de kledingindustrie grote problemen, maar ook in andere industrieën zijn er veel problemen. De Schone Kleren Campagne houdt zich alleen met de kledingindustrie bezig. De meeste kledingbedrijven hanteren korte levertijden waardoor alles heel snel geproduceerd moet worden en arbeiders onder grote druk moeten werken om orders af te krijgen. Door de veel te lage inkoopprijs die hiervoor wordt betaald, wordt het voor de fabriek moeilijk arbeiders een fatsoenlijk loon uit te betalen.”

Hoe zijn de omstandigheden in de fabrieken?
“Het grootste probleem is het lage loon. Het loon wordt vaak onder het wettelijk minimum loon uitgekeerd. Hierdoor ontvangen de arbeiders te weinig om van rond te komen zodat zij lange werkdagen moeten maken, tussen de 60-80 uur per week. Vrouwen kunnen hun kinderen niet naar school sturen, ze kunnen geen voedzaam eten kopen en niet naar het ziekenhuis wanneer dat nodig is. Ook de onveilige omgeving is een probleem. Het komt voor dat in fabrieken de nooduitgangen zijn geblokkeerd waardoor het een chaos wordt als er brand uitbreekt en mensen letterlijk onder de voet worden gelopen. Daarnaast worden arbeiders die helpen bij het oprichten van een vakbond vaak tegengewerkt en ontslagen.”

Wat is het meest voorkomende loon?
“In Bangladesh is het wettelijk minimumloon € 28,- per maand. Onderzoek naar de prijzen en levensomstandigheden in het land laten zien dat het loon minimaal drie keer hoger zou moeten zijn om in het levensonderhoud te kunnen voorzien.”

Hoe vaak komen ziektes voor en welke?
“Er heerst ondervoeding en er ontstaat veel stress door de druk in de fabriek. Ook treden soms lichamelijke klachten op door bijvoorbeeld het gebruik van chemicaliën; de arbeiders vallen hierdoor flauw. Al zijn de arbeiders ziek, ze werken door omdat ze bang zijn dat ze anders hun baan kwijtraken.”

De vakbonden zijn vaak corrupt geweest in het verleden. Is daar nu verbetering in?
“Wij werken met betrouwbare vakbonden. Met de meeste vakbonden werken we al lang samen. Helaas komen slechte en corrupte vakbonden nog voor.”

In februari was de Indonesische vakbondsleider Emilia Yanti uit Indonesië in Nederland op bezoek. Heeft haar bezoek vruchten afgeworpen en zo ja, zijn de verbeteringen zichtbaar bij Tommy Hilfiger?
“Na ruim twee jaar campagne voeren door de Schone Kleren Campgane heeft de Indonesische fabriek – waar kleding voor Tommy Hilfiger word gemaakt – een overeenkomst gesloten met de lokale vakbond waarin deze expliciet wordt erkend. Beloftes van Tommy Hilfiger om de zaak op te lossen leidden eerder niet tot resultaat. Na een bezoek van de Schone Kleren Campagne en Emilia Yanti, een Indonesische vakbondsleider, aan het hoofdkantoor nam het kledingmerk wel zijn verantwoordelijkheid en oefende druk uit op de leverancier. Nu mogen de arbeiders zich aansluiten bij de vakbond.”

Wat verwachten jullie van de bedrijven?
“Wij willen dat bedrijven een goede gedragscode aannemen en zorgen dat deze in de praktijk worden gebracht. Betaling van een leefbaar loon, beperking en betaling van overuren, veilige en gezonde werkomstandigheden, een contract, recht op collectief handelen, recht op organisatie, geen gebruik van dwang- en slavenarbeid, geen kinderarbeid en geen discriminatie zijn voor ons de belangrijkste normen. Om te controleren of bedrijven deze in de praktijk brengen worden er bijvoorbeeld audits gedaan door controlerende instanties.”

Hoe gaan de audits in zijn werk?
“De Schone Kleren Campagne vindt het belangrijk dat de audits door lokale organisaties worden gedaan. Een lokaal team van verschillende disciplines bezoekt onverwacht de fabrieken voor inspecties. Voor ons is het belangrijk dat de audits onaangekondigd plaatsvinden. En dat de arbeiders buiten de fabriek worden geďnterviewd zodat zij in vertrouwen kunnen spreken over de gang van zaken in de fabriek. De reden dat de arbeiders buiten de fabriek worden bezocht is dat vertrouwen heel belangrijk voor ze is, ze moeten niet bang zijn om iets te kunnen zeggen. Als de gesprekken in de fabriek worden gehouden zijn veel werknemers bang voor intimidatie door de werkgever.”

Wordt de gedragscode goed nageleefd?
“Schone Kleren Campagne heeft een modelgedragscode voor kledingbedrijven opgesteld, die is gebaseerd op internationaal erkende arbeidsnormen van de Internationale Arbeidsorganisatie en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Veel merken hebben hun eigen code. Er is een kloof tussen de code op papier en in de praktijk. In de naleving ervan hapert het. De gedragscode is stap 1; die moet worden nageleefd. Daar moet alles in staan wat wij belangrijk vinden natuurlijk!”

Welke winkelketens/merken hebben de laatste jaren vooruitgang geboekt?
“JC Rags is dit jaar lid geworden van de Fair Wear Foudation en werkt aan een beter loon en werkomgeving voor de arbeiders. Andere merken die goed op weg zijn: Expresso, Gaastra, Mc Gregor, Studio Jux. Die committeren zich aan verbeterprogramma’s als er bijvoorbeeld misstanden zijn geconstateerd.”

Waaraan kunnen wij zien of de kleding bijvoorbeeld uit Azië onder goede arbeidsomstandigheden is gemaakt?
“Helaas is de oplossing in veel landen nog niet binnen handbereik en is niet duidelijk aan te geven of de kleding onder goede arbeidsomstandigheden is gemaakt. In samenwerking met vakbonden en brancheorganisaties heeft de Schone Kleren Campagne de Fair Wear Foundation opgericht: een organisatie die op afhankelijke manier controleert of bedrijven serieus en structureel werken aan betere omstandigheden.”

Wat zou volgens jou verandering kunnen brengen?
“Mensen die zich binnen een bedrijf met MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) bezig houden werken nog niet of nauwelijks samen met de inkopers van datzelfde bedrijf. Maar die inkopers zijn van cruciaal belang! Zij gaan over de levertijden en de inkoopprijzen en deze moeten veel realistischer worden. Je kunt niet aan de ene kant MVO willen bedrijven en aan de andere kant veel te lage inkoopprijzen hanteren. Met overleg kom je ergens maar dan zullen ze eerst beter moeten gaan samenwerken. De bewustzijnsverandering moet plaatsvinden. Het is van cruciaal belang dat mensen- en arbeidsrechten hoog worden gehouden.”

Sinds 1989 werken jullie aan betere arbeidsomstandigheden. Wat zijn voor jullie de bereikte hoogtepunten?
“De omslag van de winkelketens, merken en fabrieken in de laatste jaren. Dat de bedrijven verantwoording dragen en de Schone Kleren Campagne serieus wordt genomen. We dragen constructieve oplossingen aan. Dit betekent niet dat we er al zijn. Er is nog veel te doen.”

Op www.schonekleren.nl kun je meer lezen over de Schone Kleren Campagne.

terug LIW in de pers Schone Kleding HOME Landelijke India Werkgroep


Landelijke India Werkgroep - 24 augustus 2011