DEN HAAG - In de christelijke kerken in India ondervinden kastelozen ('Dalits') dezelfde flagrante achterstelling en uitbuiting als in de samenleving. "Dat onrecht laten voortbestaan tast de geloofwaardigheid van het christelijk geloof aan", meent dr. Umakant, lobbysecretaris van de National Campaign on Dalit Human Rights (NCDHR).

De meeste Dalits werken als seizoensarbeider in de landbouw of als dagloner in beroepen die in lichamelijk opzicht zwaar zijn, zoals steenhouwen. Hun loon - 30 tot 70 roepies (0,60 tot 1,40 euro) per dag - ligt onder het wettelijk minimumsalaris. Deze Dalits vormen een coöperatief en delen de winst direct met elkaar. Daardoor verdienen ze 150 roepies per dag. foto Paul van der Stap/Titojoe documentaries

De opening van de tentoonstelling 'Stop Kastendiscriminatie' en de presentatie van het boek Leven als Dalit, gistermiddag door Umakant in Den Haag, vormen een "hoopvol teken" voor een betere rechtspositie van de 170 miljoen 'onaanraakbaren' in India. En niet alleen voor hen, benadrukt dr. Umakant. "Discriminatie van kastelozen is een wereldwijd probleem. Ook in Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, Japan en een aantal Afrikaanse landen worden mensen gediscrimineerd op basis van de groep waarin ze geboren zijn."
De 34-jarige politicoloog/rechtsfilosoof van de Nehru Universiteit in New Delhi boekte deze maand in Europa enkele belangrijke successen. In de eerste plaats benoemde de VN-Mensenrechtencommissie in Genève vorige week donderdag unaniem twee rapporteurs die de schending van mensenrechten bij Dalits grondig gaan onderzoeken. Ook moeten zij richtlijnen opstellen om het onderdrukken van in totaal 260 miljoen Dalits te bestrijden.
Niet alleen de VN-resolutie zet de Indische regering onder grote druk de beloften na te komen zich in te spannen voor de mensenrechten van de Dalits. Want, in de tweede plaats, de opening van de expositie in Den Haag draagt bij aan een grotere bewustwording van "een van de meest onderschatte en grootste drama's ter wereld", aldus Umakant. "Hoe groter het aantal bezoekers zal zijn, des te groter is het effect op de regering in New Delhi."

Lange strijd
Umakant noemt de ontwikkelingen "tekens van hoop". "In India bestaan al veel wetten en programma's om de discriminatie van kastelozen tegen te gaan, maar het schort nog ernstig aan de uitvoering. Een

Dalit is ook geuzennaam Een Dalit ('onaanraakbare' of 'verschoppeling') valt buiten het eigenlijke kastensysteem. Dalit is tegelijk een geuzennaam die het groeiende bewustzijn van de kastelozen weerspiegelt. Dalits worden als 'onrein' beschouwd en met de nek aangekeken. Ze wonen afgezonderd van de hogere kasten aan de andere kant van het dorp, mogen uit vrees voor 'besmetting' geen gebruik maken van gemeenschappelijke voorzieningen als de dorpspomp en doen onverminderd het meest nederige en onreine werk. Het geweld tegen Dalits heeft een schrikbarende omvang: elk uur worden twee Dalits aangevallen, elke dag drie Dalitvrouwen verkracht, twee Dalits vermoord, twee huizen afgebrand. De Indiase grondwet verbiedt onaanraakbaarheid en spreekt van 'geregistreerde kastengroepen'. De regering is grondwettelijk gebonden aan een beleid van positieve discriminatie om hun achterstand op het gebied van onderwijs, inkomen en politieke invloed op te heffen. De nieuwe regering van premier Singh is gevoeliger voor de belangen van de Dalits dan de vorige regering, die door hindoe-nationalisten werd gedomineerd. Tenslotte heeft de huidige regering haar overwinning te danken aan de afstraffing van het 'anti-armenbeleid' van de vorige regering. Premier Singh wil de 133 speciale rechtbanken voor geweld tegen Dalits activeren. Het beleid stuit op de nodige weerstand bij de (politieke) elite, die uit hogere kasten afkomstig is. Ook is het beleid niet 'volledig'. Onder de geregistreerde kastengroepen vallen alleen Dalits die het hindoeïsme, boeddhisme of sikhisme aanhangen (165 miljoen mensen). De tientallen miljoenen christen- en moslimDalits genieten de wettelijke status echter niet.

grotere bewustwording van de uitsluiting van Dalits vergroot de druk op regeringen om alomvattende maatregelen te nemen, in plaats van wat hap-snapvoorschriften die nauwelijks op naleving worden gecontroleerd."
Het kastenstelsel in India is al drieduizend jaar oud, net als de vernedering en uitsluiting op basis van afkomst. "Uitroeiing zal een lange strijd zijn", bevestigt Umakant. "De tsunami-ramp maakte opnieuw duidelijk dat Dalits altijd achteraan staan. Ik zeg ook niet dat we binnen een generatie dit kunnen oplossen, maar er is een proces van verandering gaande. Heel bemoedigend is dat de Indische regering vorig jaar een comité heeft ingesteld om naleving van wetten af te dwingen en zich niet verzet heeft tegen de VN-resolutie."
De NCDHR-secretaris vergelijkt de strijd tegen kastendiscriminatie vaak met de strijd tegen apartheid in Zuid-Afrika. "In India bestaat ook apartheid, maar die is niet zichtbaar. Onder de oppervlakte schuilt echter veel ellende, uitbuiting, vernedering en onrechtvaardigheid. De druk van vele, vaak kleine groeperingen die voortdurend de internationale opinie bewerken, kan daar een einde aan maken - net zoals bij apartheid gebeurd is."
In Umakants ogen horen ook de christelijke kerken aan te haken bij de bestrijding van de kastendiscriminatie. "Christelijke Dalits hebben geen grotere problemen dan andere kastelozen in de maatschappij, maar zij ondervinden wel dezelfde discriminatie ook nog eens in de kerk. Soms gebeurt dat heel subtiel, vaak is het openlijk: gescheiden afdelingen in kerkgebouwen, aparte kerken voor Dalits, christenen uit een hogere kaste die vermenging verbieden."
De 'Dalit-gedachte' heeft zowel de christelijke als islamitische godsdienst geïnfecteerd, meent Umakant. "In sommige deelstaten hebben kasteloze moslims hun eigen moskeeën en is het verboden met iemand te trouwen uit een hogere kaste. Een Dalit blijft een Dalit, en het baart ons grote zorgen dat christenen dat kennelijk accepteren. Het christendom zou tekortschieten als het dit onrecht laat voortwoekeren. Naar mijn overtuiging tast stilzwijgen en acceptatie van Dalitdiscrinatie de boodschap van het christelijk geloof aan."

De tentoonstelling 'Stop Kastendiscriminatie' op het Institute for Social Studies (Kortenaerkade 12 in Den Haag) duurt tot 19 mei.